طرح تفصیلی گرمسار و اختلافات

به گزارش خبرنگار مهر، به عقیده برخی از کارشناسان، طرح های جامع و تفصیلی گرمسار، باشرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی حاکم بر این شهر همخوانی و تطابق ندارد، چرا که رویکردی ناهمگون در تهیه آن مشهود است. در شرایط فعلی مناطق پیرامون شهر در طرح تفصیلی و جامع این شهر گنجانده نشده اند و این امر سبب نارضایتی بسیاری از شهروندان را فراهم آورده است.

این در حالی است که اگر طرح های جامع و تفضیلی هر شهر، بدون توجه به نیازهای فیزیکی و معنوی آن منطقه تدوین شده باشد، قبل از آن که بتوان مشکلات مردم را مرتفع سازد، سبب بروز مشکلات عدیده ای برای مردم می شود.

طرح هادی به طور خلاصه عبارت از تهیه و تنظیم مقرراتی درباره مجموعه معیارها و ضوابط کلی مربوط به نحوه استفاده از زمین‌های شهری، موقعیت و مساحت دقیق زمین، وضع دقیق و تفصیلی شبکه عبور و مرور، میزان تراکم جمعیت و ساختمان و اولویت های بهسازی، نوسازی و توسعه هر شهر، است.

به نظر می رسد، مطالعه طرح های توسعه شهری مانند، طرح هادی، جامع و تفصیلی گرمسار، نشانگر آن است که رویکردهای حاکم براین طرح ها نتوانسته آن گونه که باید و شاید، در بسیاری از موارد در پایداری فضاهای شهری موثر واقع شوند.

نکته قابل توجه در این بین نحوه تعامل وزارت مسکن و شهر سازی به عنوان تدوین کننده طرح، با ارگان های اجرایی مانند شهرداری است، که در این زمینه نیز بروز مشکلات و نقصان امر، سبب شده تا شهر گرمسار فاقد طرح پایه باشد.

عواملی چون ضعف پایه مالی ارگان های مجری طرح و عدم توجه به رهیافت های مشارکتی باعث شده تا طرح های مذکور صرفا در حد مطالعات نظری باقی بمانند و هرگز به طور کامل صورت عملی به خود نپذیرند.

طرح تفصیلی، طرحی است که بر اساس نبود طراحی صحیح و اصولی چهره شهر را خراب و فرهنگ شهری را به مخاطره می اندازد.

وقتی مردم از مشکلاتشان می گویند

یکی ازشهروندان ساکن خیابان دماوند گرمسار درباره مدیریت شهری گرمسار می گوید: علیرغم اینکه برای خیابان دماوند توسط شهرداری و سایر دستگاه ها هزینه زیادی شده است، به علت عدم قرارگیری قسمتی از خیابان مذکور در طرح تفصیلی مشکلاتی برای ساکنان ایجاد شده است.

یوسف عبدی ادامه می دهد: ضلع جنوبی خیابان دماوند داخل حریم شهر است ولی کاربری ضلع شمالی خیابان در حریم شهر قرار نگرفته است حال آن که دو طرف خیابان از آن استفاده می کنند.

این شهروند اظهار دارد: افراد بسیاری که در خیابان دماوند ساکن هستند و سال های گذشته درطرح هادی جواز خود را دریافت کرده اند، لیکن اکنون به علت طرح تفصیلی برای گرفتن تسهیلات دچار مشکل هستند و تاکنون نتوانسته اند راه به جایی ببرند.

عبدی تاکید دارد: اگر کاربری این خیابان اصلاح شود، نه تنها در هزینه های زیربنایی صرفه جویی می شود، بلکه مشکل بسیاری از ساکنان نیز رفع خواهد شد.

یکی دیگر از شهروندان گرمساری نیز بیان داشت: طرح تفصیلی بازنگری طرح اصل و جامع است تا نقاطی که در طرح جامع از قلم افتاده است؛ شهرداری در طرح تفصیلی پیشنهاد دهد که ضعف ها و مشکلات شهر را برطرف سازد.

محمود فرجی می گوید: مثلا درخیابان دماوند که منطقه ای مسکونی است شهرداری بخشی را فاقد کاربری دیده است تا منابع درآمدی ایجاد کند. مقرر شده بود که در طرح تفصیلی این امر اصلاح و مشکلات ساکنان منطقه رفع شود ولی متاسفانه هنوز در طرح تفصیلی تغییری صورت نگرفته که ضرورت بازنگری دارد.

وی می افزاید: قانون باید در راستای برطرف کردن مشکلات مردم باشد که متاسفانه این موضوع در شهر گرمسار دیده نشده است و نه تنها مشکلات ما شهروندان کم نشده بلکه بدان افزوده هم شده است.

دیگر شهروند گرمساری هم درباره برخی مشکلات شهر می گوید: بایستی مشکلات زیست محیطی شهر گرمسار مانند ترافیک متراکم مرکز شهر، فقدان پارکینگ‌ عمومی، را نیز به دغدغه های شهری گرمسار افزود چرا که به دلیل تراکم فعالیت‌ تجاری در مرکز شهر، حجم ترافیک خیابان‌ مرکزی فشرده و غیر متحرک است.

حسینعلی عامری اظهار دارد: معابرتنگ، تراکم زیاد و پراکنده وفقدان فضاهای باز وسبز، سیمای نامناسبی را برای شهرایجاد نموده و آشفتگی، بی نظمی و ناموزونی وضعیت سیمای این شهر را بدتر کرده است.

فضاهای شهری لازم در گرمسار پایمال شده است

نماینده مردم شهرستان های گرمسار و آرادان در مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگو با مهر ، ضمن ابراز تاسف از این که تا امروز فضاهای شهری لازم در شهر گرمسار پایمال شده است، گفت: در تمامی دوره های مدیریت شهری درباره کیفیت زندگی مردم، فضای شهری و سرانه های مطلوب توجه کافی نشده است.

دکتر غلامرضا کاتب با اشاره به اینکه، بی توجهی به جایی رسیده که هم اکنون به وضوح عدم وجود فضاهای زیبای شهری دیده می شود، اظهار داشت: وضعیت کنونی شهر اصلا راضی کننده نیست. زیبا سازی، طراحی و نماد فرهنگی هر شهر بستگی به طراحی شهری دارد که گذشته هیچ تفکری برای نظام مند کردن شهر وجود نداشته است.

وی افزود: زیبا سازی، طراحی و از طرفی نمادهای فرهنگی هر شهر، بستگی به طراحی آن شهر دارد و نبود طراحی صحیح و اصولی چهره شهر را خراب و در چهره فرهنگی شهر نیز مخاطره ایجاد می کند.

شهردار گرمسار نیز درباره علت نپذیرفتن طرح تفضیلی این شهر تصریح کرد: به علت عدم انعطاف پذیری لازم و عدم لحاظ شدن بسیاری از درخواست های مردم و شهرداری و آسیب پذیری شهر با اجرای آن، تاکنون طرح تفصیلی شهر گرمسار را نپذیرفته ایم.

بهرام میرآخوری نبود درآمد و اعتبارات لازم و کافی در شهرداری را مهمترین مشکل اجرای پروژه های عمرانی شهر گرمسار ذکر کرد و ابراز داشت: شهرداری در حال ترسیم برنامه و راهی برای ایجاد درآمدزایی پایدار است، تا با تامین نیازهای مالی در ارائه خدمات بهتر و بیشتر در شهر اقدام کند.

وی افزود: برخی محدودیت های بازدارنده مانند افزایش بالای دمای هوا، رطوبت و بارندگی بسیار کم، قرار گیری شهر گرمسار در معرض بادهای گرم، ریزگردها و شوری آب از موانع ایجاد و نگهداری فضای سبز و از عوامل عدم توسعه یافتگی این شهر است.

طرح جامع گرمسار زیرساخت و اعتبارات خاص خود را می طلبد

رئیس شورای اسلامی شهر گرمسار با اشاره به این که طرح جامع این شهر به زیرساخت و اعتبارات خاصی نیاز دارد گفت: طرح هادی در این شهر کمتر از ۲۰ درصد به اهداف خود رسیده و طرح جامع هم۳۰ درصد از اهدافش محقق شده که به نظر می رسد اعتبارات ویژه و جداگانه ای برای اجرای این طرح ها لازم است.

منصور عابدی با تاکید بر این که در طرح جامع و تفصیلی کار دقیق کارشناسی صورت نگرفته است، اظهار داشت: در طرح تفصیلی، تغییراتی از جمله تعریض دیده شده که چندان با روح حاکم بر شهر سازگار نیست و مغایر طرح جامع است.

وی افزود: علیرغم مکاتبات شهرداری گرمسار با مسئولان ذی ربط، تاکنون اقدامی برای رفع ابهامات و ایرادات این طرح صورت نگرفته است

این مقام مسئول تصریح کرد: با توجه به این که طرح تفصیلی هرشهر به اداره مسکن و شهرسازی استان بر می گردد، اگر شهرداری به این موضوع زیاد پافشاری می کند بیم آن میرود که کارهایی که می تواند به صورت صمیمانه تر انجام شود منجر به رفتار تقابلی شود.

عابدی خاطرنشان کرد: این موضوع باعث شده است تا طرح تفصیلی همچنان دربن بست باقی مانده و بیم آن برود که منافع مردم قربانی روابط بین دستگاهی شود.

طرح تفصیلی برای راهکارهای شهری کاربردی ندارد

کارشناس مسئول برنامه ریزی و امور عمرانی فرمانداری شهرستان گرمسار، با تاکید بر اینکه امروز این کمیسیون باید بر مبنای برنامه های پویا و متحرک به تعیین کاربری در شهر بپردازد، گفت: در مبانی و اصول نظری طرح های فراروی شهر گرمسار، انعطاف پذیری، واقع بینی و پویایی از اصول اساسی به شمار می رود.

محسن محمد عربی با بیان اینکه در نحوه مدیریت مطلوب شهری بایستی از نظرات شهروندان مطلع شد، ابراز داشت: مشارکت باعث می شود تا شهروندان نسبت به تصمیم گیری های شهری آگاه شده و همچنین حمایت عمومی از تصمیم گیری های اتخاذ شده مسئولان شهری را بالا می برد.

وی افزود: به نظر می رسد در شهر گرمسار با اهداف توسعه شهری و برطرف کردن گره های کور این شهر چندان هماهنگی ندارد.

این مقام مسئول با بیان این مطلب که محله های مرکزی و فرسوده شهر گرمسار برای برنامه ریزی بهبود سطح زندگی مغفول مانده اند، توضیح داد: یکی از مشکلات دیگر، مدیریت شهری به عدم پیش بینی توسعه و تعریض در خیابان های اصلی است که متأسفانه این امر صورت نگرفته و این موضوع خود در آینده معضل جدی خواهد بود.

محمد عربی خاطرنشان کرد: مردم انتظار دارند در قبال واریز عوارض شهرداری، روند توسعه شهری را مشاهده کنند لیکن بخشی از مشکلات این شهر از قبیل تناسب نداشتن ورودی شهر با هویت شهری، نیاز خیابان های شهر به تعریض، کمبود مبلمان شهری و فضای سبز می تواند با تعامل و کارشناسی مرتفع شود.

وی افزود: در مورد ایجاد تاسیسات شهری، توسعه، احداث و اصلاح  معابر شهر گرمسار باید اقدامات اساسی و زیر بنایی صورت پذیرد تا آسایش و آرامش بیشتری برای زندگی و انجام امورات روزمره شهروندان محترم فراهم شود.

برخی سکونت گاه ها به علت دوری از مرکز شهر آسیب پذیرتر هستند

کارشناس مسئول برنامه ریزی و امور عمرانی فرمانداری شهرستان گرمسار، با اشاره به توسعه متوازن درکلیه بافت های شهری گفت: برخی سکونت گاه ها از حداقل نظارت قانونی برخور دارند لیکن به علت دوری از مرکزیت شهر و از سویی به دلایل مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی نسبت به ساکنان سایر مناطق آسیب پذیرتر هستند.

محمد عربی، تاکید کرد: اگر به صورت عملیاتی اطلاعاتی درباره وضع فعلی شهر گرمسار تهیه می شد، می توانست توسعه شهری و فعالیت های مرتبط با آن را در مسیر مناسب ترسیم و اجرا کرد.

وی ادامه داد: شهر محلی است برای زندگی، رفاه و آسایش مردم؛ پس نمی توان در برنامه ها به مردم و حقوق شهروندی بی تفاوت بود. بر همین اساس اصطلاحات خاصی همچون شهر انسان گرا، شهر مشارکت طلب و پایدار متداول شده است. هر طرح و برنامه ای که به این نکات بی اهمیت باشد، محکوم به شکست خواهد بود.

این مقام مسئول همچنین خاطرنشان کرد: چارچوب اصلی دیدگاه های شهرسازی این است که نیازهای موجود شهر امروز با نیازهای فردا متفاوت است و نمی توان تمامی نیازهای شهر را از قبل به طور کامل پیش بینی کرد. کار اصلی برنامه ریزان، چشم اندازسازی و تعیین اهداف است.

فقدان یک طرح پایه در شهرستان گرمسار

عضو شورای اسلامی شهر گرمسار، با اشاره به اینکه این شهر تا کنون یک طرح پایه ای مورد وفاق نداشته است، گفت: باتوجه به مشکلات طرح جامع و تفصیلی شهر گرمسار لازم است تلاش کنونی شهرداری بر آن باشد که یک سند پایه ای برای شهر گرمسار ایجاد کند.

حجت الاسلام حسن همتی خاطرنشان کرد: این سند باید در فرایند غیر بخشی راهبردی؛ هدایت و بازنگری و روز آمد شود. تهیه این طرح باید به گونه ای باشد که قابلیت انعطاف و بازنگری را در همه امور شهر داشته باشد.

وی افزود: ضروری است کمیسیون ماده ۵ برای اعمال تغییرات و باز نگری در طرح تفصیلی شهر گرمسار اقدام کند زیرا که عملکرد این کمیسیون در گذشته صرفا به تغییرکاربری ها تبدیل شده بود، در صورتی که در طرح های توسعه شهری جدید تغییرکاربری ها به تعیین کاربری ها بدل شده است.

طرح تفصیلی باید از نظر علمی مورد توجه و ارزیابی قرار گیرد

شهردار سابق شهر گرمسار نیز در این گفتگو با تاکید بر اینکه طرح تفصیلی یعنی ساماندهی و نظام پذیری زمین های شهر برای بهره گیری بهتر از زمین در آینده، گفت: طرح تفصیلی باعث می شود تا زمین های شهر به مناطق ویژه تقسیم بندی شود.

محمدرضا کرم سروری در توضیح کامل اهداف اجرای طرح تفضیلی، اظهار داشت: در این طرح مناطقی که با هدف و دارای استناد منطقی از نظر موقعیت، شکل، میزان تراکم، ارتفاع واقدامات مشابه که منجربه تامین رفاه عمومی می شود، منطقه بندی می شوند.

وی افزود: در طرح تفصیلی و جامع راه اساسی دستیابی به توسعه فیزیکی، معنوی، رفاهی و خدماتی شهر است، چرا که اساس بر این است که در منطقه بندی زمین های شهر با بهره وری کامل مورد استفاده قرا می گیرد.

عضو سابق شورای عالی استان های کشور، همچنین با بیان این مطلب که طرح تفصیلی باید از نظر علمی مورد توجه و ارزیابی قرار گیرد، تصریح کرد: طرح درصورت رعایت ویژگی مذکور می تواند تراکم، میزان اشغال منطقه از کاربری، ارتفاع، تعداد واحدها و حداکثر و حداقل وسعت واحدها را کنترل کند و این کنترل موجب تثبیت جمعیت و قیمت زمین برای مدت اجری طرح شود.

کرم سروری اذعان داشت: امروز در شهر گرمسار مناطق مسکونی، تجاری و خدماتی، نامرتب و فاقد هماهنگی هستند به عنوان مثال شهرک قائم گرمسار، منطقه ای مسکونی است اما با سایر فعالیت های شهر هماهنگ نیست.

وی افزود: بایستی با بررسی های لازم آسیب شناسی و مشخص کرد آیا طرح حاکم در زمان احداث این شهر موجب این ناهماهنگی شده یا اینکه توسط یک مولد ناخواسته وتحت فشارهای خاص محلی به وجود آمده است.

اقتصاد شهر یکی از نکات مهم طرح تفصیلی است

شهردار سابق گرمسار، با تاکید بر تسهیل دسترسی مردم شهر به خدمات شهر مانند بیمارستان ها، مدارس، مساجد و محل های گذراندن اوقات فراغت، گفت: وقتی همه خدمات درمانی شهر در یک محله کوچک در مرکز شهر قرار دارد، شهروندان مجبورند برای کمترین نیازهای خود به مرکز شهر مراجعه کنند.

کرم سروری خاطرنشان کرد: از جمله مواردی که طرح تفصیلی شهر باید با آن سنجیده شود، مسئله اقتصاد شهر است که موجب تولید و ایجاد اشتغال است و درصورت رعایت آن نه تنها موجب رفع بیکاری تعدادی ازشهروندان می شود و همچنین در بحث درآمد پایدار شهرداری نیز موثر است.

وی ادامه داد: طرح تفصیلی باید بگونه ای طراحی شده باشد که تامین کننده اهدافی باشد که هرگونه توسعه فیزیکی به صورت سامان مند و طبق ضوابط و مقررات تعیین شده برای هر منطقه باشد.

مهمترین عامل در چشم انداز یک شهر، سبک معماری آن شهر است

عضو سابق شورای عالی استان های کشور، با بیان این مطلب که چشم انداز زیبایی از سیما و بافت شهر باید در طرح تفضیلی دیده شود، اظهار داشت: از عوامل تهیه طرح تفضیلی، تعیین خیابان ها، کاربری زمین و سبک معماری است که معتبرترین عامل درچشم انداز یک شهر، سبک معماری آن شهر است.

کرم سروری خاطرنشان کرد: زمانی که شهر کاربری هایش از نظر معماری تابع دستورالعمل خاصی نباشد و چناچه دستور العملی دارد ولی در اجرای آن، صادرکنندگان مجوز به جای رعایت منافع عمومی شهر ازمنافع افراد تبعیت کنند وهرکس به میل خود طرح معماری برای ملک خود ارائه دهد، چشم اندازی جز آشفتگی وناموزونی نخواهیم داشت.

وی افزود: اینکه افراد خاصی توجه خاصی به ورودی شهر دارند، احداث پل های متعدد برای ورودی شهر، یک سیمای خشن وخشکی را در اولین نگاه به شهر ایجاد می کند، در صورتی که سازه های هر شهر بایستی تابع معماری آن شهر باشد.

شهردار سابق گرمسار با اشاره به اینکه مدتی است که مسئولان به دنبال طرح ورودی جدید برای شهرگرمسار، از سمت روستای کرند هستند، تصریح کرد: با توجه به اطلاعاتی که دراین خصوص به دست آمده، ظاهرا قراراست جهت دستیابی وتهیه زمین رایگان، یک ورودی غیراصولی دیگربه شهراضافه شود که لازم است اجرای هر گونه طراحی برای ورودی های شهر مورد بررسی فنی وتخصصی قرار گیرد.

کرم سروری تاکید کرد: به هرحال باتوجه به اقدامات کوششی و کششی گذشته، شهر به صورت فعلی در آمده و دچار پراکندگی و انفصال محله ها شده که ضرورت دارد تجدید نظری اساسی در طرح تفصیلی شهر گرمسار صورت پذیرد.

طرح های استراتژیک شهری، یکی از رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز در این گفتگو با اشاره به این که طرح های استراتژیک شهری، یکی از رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری است، گفت: رشد سریع جمعیتی و اقتصادی، مباحث زیست محیطی و تغییر سبک زندگی اجتماعی و تحول در ابعاد تکنولوژیکی باعث شد در چنین متغیری در کشورهای توسعه یافته تصمیم گیری شود.

کامران ذکاوت با تاکید بر این که در این شرایط، باید تمام جنبه ها و شرایط شهر در نظر گرفته می شد تا جامعه محلی، کارفرمایان و تمامی افراد ذی نفع از نتایج این طرح راضی باشند، تاکید داشت: یکی از مراحل تهیه برنامه های استراتژیک شهری تجزیه و تحلیل وضعیت فعلی است و بایستی با تشکیل گروه های برنامه ریزی تمام وقایع و تحولات و چشم اندازهای اجتماعی جغرافیایی شهر را بررسی کرد.

وی افزود: استفاده از تجربیات شهرهایی که چنین مدلی را بکار بسته اند یقینا به شناخت مسایل شهری کمک می کند لیکن بحثی که در اجرای برنامه های استراتژیک مطرح است، نظارت مداوم و پیوسته بر اجرا و اثرات برنامه است و نهاد سیاست گذاری که قابلیت روزآمدی و تحول را در این برنامه ها ایجاد کند.

این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: برای تدوین برنامه مشارکتی باید مراحلی نظیر بحث درباره لزوم مشارکت، شناسایی بهروران، نحوه مشارکت و روش و ابزار مشارکت و چگونگی استفاده از نتایج مشورت با بهره وران برای تهیه و اجرای طرح تدوین شود.

طرح تفصیلی باید برای شهرداری کاربردی و اجرایی باشد

معاون شهردار گرمسار نیز با اشاره به مزایا و معایب طرح جامع و تفصیلی، گفت: در حقیقت طرح جامع را می توان سیستمی دانست که اصول و کلیات سیاست های شهر را ابلاغ می کند که با مطالعه وضع موجود و  تجزیه و نتیجه گیری از وضع موجود اهداف و اولویت ها را تعیین می کند.

یاسر عربی، تاکید کرد: طرح جامع اساس طرح تفضیلی است که در آن استفاده از اراضی شهر سطح محلات، مساحت، پلاک ها و … به صورت دقیقی ترسیم شده است.

وی افزود: این طرح با تدوین شبکه عبور و مرور و میزان تراکم اولویت های توسعه شهری را مشخص می کند و به مثابه چراغ راهی برای امورات شهرداری به شمار می آید.

معاون شهردار گرمسار با اشاره به مشکلات حد فاصل میان میدان امام گرمسار تا خیابان عباسپور، تصریح کرد: ضروری است که در این مکان کسانی که اقدام به دریافت پروانه ساختمانی جدید می کنند و رعایت توسعه و تعریض را انجام دهند ۵۰ درصد کلیه عوارض در حد تراکم مجاز برای آنان رایگان محسوب شود.

عربی اذعان داشت: مزایایی همچون محاسبه احداث سطح اشغال مجاز، براساس قبل از توسعه و تعریض و عدم پرداخت عوارض سطح اشغال نیز به آن ها تعلق می گیرد.

شهرداری گرمسار در ارائه طرح تفصیلی سلیقه ای عمل کرده  

عضو شورای اسلامی شهر گرمسار درباره اجرای طرح تفضیلی، معتقد است: طرح جامع شهر گرمسار دارای ایرادات فراوانی بود که متاسفانه در طرح تفصیلی نیز این موضوع برطرف نشده است و شایسته است این معضلات را با بازنگری مرتفع کرد.

احمد جعفری تاکید کرد: اگر شهرداری پیشنهاد بدهد، شورا پیشنهادات شهرداری رابرای بازنگری طرح تفصیلی بررسی و تصویب می کند ولی متاسفانه در شهرداری گرمسار کارها بیشتر سلیقه ای و رابطه ای انجام می شود.

عضو دیگر شورای اسلامی شهر گرمسار هم اذعان داشت: شهرداری سلیقه ای عمل می کند.

صفرعلیزاده در پایان خاطرنشان کرد: برخی مناطق را در طرح تفصیلی آورده و برخی نقاط را خارج کرده است، دو ملک کنار هم را یکی مسکونی و دیگری را فضای سبز دیده است و دو تضاد در کنار دو ملک هم جوار ایجاد کرده و این امر ناشی از آن است که در برخورد بامسائل دید باز نداریم و ضعیف عمل می کنیم.

گزارش از :داوود عبدی

منبع:مهر