کتاب فن شناسی معماری ایران

هدف این کتاب آشنایی با فنون ساخت در معماری ایران و شناخت ویژگی‌های ساختاری معماری سنتی در مناطق مختلف کشور و سیستم‌های سازه‌ای آن‌ها می‎باشد. فصول هفده گانه کتاب امکان درک دقیق و صحیح معماری ایران و ارزش‎های آن را با استفاده از تصاویر بسیار فراهم می‎سازد و این آغاز مسیری است برای پی بردن به روابط موجود بین عناصر ساختمانی و دیگر عوامل تأثیرگذار بر معماری و فناوری سازه در معماری غنی و پرشکوه ایران. در این کتاب رابطه ساختار با اقلیم، فرهنگ، آداب و رسوم اجتماعی و ویژگی‎های جغرافیایی که هر کدام مقوله‌ مهمی در فن شناسی معماری ایران به شمار می‎روند و شناخت دقیق آنها مستلزم بررسی‎ها و تحقیقات گسترده‎ای بوده است با استفاده از نتایج این مطالعات و ارائه مصادیق واقعی به تفصیل بیان شده است.

کتاب "فن شناسی معماری ایران" در هفده فصل منتشر گردیده است.

فصل اول کتاب به ساختمایه‌های معماری سنتی اختصاص دارد و فصل دوم به ملات‌ها و اندودهای پرکاربرد در معماری ایران پرداخته است.
در فصل سوم با ورود به موضوع پی‌ها و جرز‌ها، شیوه‌های ساخت بناها با مصالح متنوع و موجود تشریح شده است.
در فصل چهارم مباحث بسیار مهم و گسترده‎ای مانند تاغ‌ها و گنبدها در قالب فصلی با عنوان پوشش‌های منحنی مورد بررسی قرار گرفته است. در این فصل سعی شده است تا از منابع گسترده‌ای برای توضیح جامع مبانی معماری سنتی تاغ و گنبد استفاده شود. موضوع پوشش‌های غیرمنحنی شامل سقف‌های مسطح و شیروانی نیز در فصل پنجم بصورت مجزا مورد بررسی قرار گرفته است.
در فصل ششم، کاربندی و مقرنس، دو عنصر سازه‌ای- تزئینی معماری ایران بررسی شده‎اند.
فصل‎های هفتم تا یازدهم نیز به سازه‌های خاص معماری ایران، شامل بادگیر، مناره، سابات، آسیا و کبوترخانه اختصاص یافته‎اند.
در فصل دوازدهم سیر تحول آجرکاری در ایران به لحاظ اهمیت و جایگاه آن هم از دیدگاه معماری و هم از نظر سازه و تزئینات به تفصیل بیان شده است.
تزئینات وابسته به معماری شامل کاشی، نقاشی، گچبری، تزئینات فلزی و چوبی در فصل سیزدهم مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
فصل چهاردهم در ارتباط با برداشت و مستندسازی بناهاست، که در تمامی مراحل شناخت، مقاوم‎سازی و بهسازی بناها حائز اهمیت بسیار می‎باشد.
فصل پانزده به توضیح مفصل در رابطه با اشکال گوناگون چفدهای بکار رفته در معماری ایران ‎می‎پردازد. دو فصل پایانی کتاب به مباحث زلزله، پایداری سازه‌های سنتی و چگونگی مقاوم‌سازی سازه‌های معماری گذشته ایران اختصاص دارد.
دو پیوست در انتهای کتاب، که حاصل مطالعات گسترده و تفصیلی بر روی بناهای مختلف است، شامل فهرست جامعی از بناهای تاریخی کشور و جزئیات سازه‌ای آن‌ها و نیز نام معماران گذشته و معاصر ایران، به منظور نکو داشت یاد و خاطره آنان و قدردانی از تلاش ارزشمند آنان در شکل گیری تمدن با شکوه ایران می‎باشد.

عناوین فصل‎های کتاب عبارتند از:
•    فصل اول: ساختمایه‎ها
•    فصل دوم: ملات‎ها و اندودها
•    فصل سوم: پی و جرز
•    فصل چهارم: پوشش‎های منحنی
•    فصل پنجم: پوشش‎های غیرمنحنی
•    فصل ششم: کاربندی و مقرنس
•    فصل هفتم: بادگیر
•    فصل هشتم: مناره (منار)
•    فصل نهم: سابات
•    فصل دهم: آسیا
•    فصل یازدهم: کبوترخانه
•    فصل دوازدهم: سیر تحول آجرکاری در ایران
•    فصل سیزدهم: تزئینات وابسته به معماری
•    فصل چهاردهم: برداشت و مستندسازی
•    فصل پانزدهم: شکل شناسی چفدها و تاغ‎ها
•    فصل شانزدهم: زلزله و سازه‎های سنتی
•    فصل هفددهم: مرمت و پایدارسازی بناها
•    پیوست ۱ . جزئیات سازه ای بناها
•    پیوست ۲ . مهرازان ایرانی

با توجه به کمبود منابع فارسی در زمینه فن شناسی معماری ایران، امید است این کتاب با معرفی مصور فنون مورد استفاده در معماری غنی و پرافتخار ایران بتواند به عنوان یک کتاب مرجع برای معماران و مهندسان کشور و دانشجویان این رشته‎ها قابل استفاده باشد.

علاقه‎مندان می‎توانند جهت تهیه کتاب به فروشگاه‎های انتشارات دانشگاه تهران (خیابان انقلاب، مقابل دانشگاه تهران) مراجعه نموده و برای خرید اینترنتی کتاب به سایت انتشارات دانشگاه تهران با آدرس http://press.ut.ac.ir/ مراجعه نمایند.