پایان نامه موانع ایجاد و توسعه شهرهای الکترونیکی در ایران

محمد نظری
دانشگاه تهران
کارشناسی ارشد
مدیریت شهری
دکتر فریدون وردی نژاد

چکیده

شهر الکترونیک شهری است که در آن دسترسی شهروندان به سازمان‌های اداری و متولیان ارائه خدمات، برای رفع تمامی نیازهای آنها به صورت شبانه روزی و مستمر و در هر مکان و هر زمان، با اطمینان کافی، امن و محفوظ فراهم شده باشد. بدیهی است در چنین شرایطی کار و تفریح، توزیع عادلانه امکانات، مشارکت شهروندان در مدیریت شهر و پرداختن به نیازهای فرهنگی و دینی، رقابت  سالم در زمینه‌های اقتصادی و بهره‌مندی از فرصت‌های برابر، شفاف سازی اطلاعات و نحوه ارائه خدمات، حذف سفرهای زائد و ده‌ها مزیت دیگر، از مدیریت شهری مورد انتظار است و این همه امروزه با گسترش شهرها جز با بهره‌گیری از امکانات فضای مجازی قابل تحقق نیست. این پژوهش به بررسی موانع ایجاد و توسعه شهرهای الکترونیکی در ایران می‌پردازد. بدین منظور ابتدا ادبیات موضوع مورد بررسی قرار گرفته و ضمن بررسی مفاهیم پژوهش و مطالعات انجام شده در این زمینه، پنج حوزه رهبری الکترونیک، شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، شرایط حقوقی و قوانین و مقررات، زیرساختار فناوری اطلاعات و حوزه نیروی انسانی به عنوان موانع تأثیرگذار بر ایجاد و توسعه شهرهای الکترونیکی در ایران از مطالعات نظری استخراج و جهت بررسی میدانی انتخاب گردید. در ادامه جهت ارزیابی متغیرهای پژوهش، کارشناسان و مدیران حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات شهرداری تهران و وزارت ارتباطات به عنوان جامعه آماری انتخاب و از این میان ۳۸۴ نفر به منزله نمونه مورد توجه قرار گرفتند.

سپس به تشریح ابزار مورد استفاده در پژوهش یعنی پرسشنامه و روایی و پایایی آن توجه نمودیم و پس از آن با روش توصیفی پیمایشی و با استفاده از روش‌های آماری (آمار توصیفی و آمار استنباطی) به بررسی متغیرها در جامعه آماری پرداختیم.

نتایج پژوهش حاکی از آن است که موانعی در جهت تحقق شهر الکترونیک در کشور وجود دارد و پنج حوزه مذکور از موانع تحقق این امر در کشور می‌باشند. در میان این پنج عامل، رهبری الکترونیک و شرایط اجتماعی و فرهنگی در اولویت اول و دوم قرار داشته و عامل نیروی انسانی در اولویت پنجم قرار دارد و این بدان معنی است که از دید کارشناسان و مدیران حوزه ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات بزرگترین موانع در جهت تحقق شهر الکترونیکی در کشور عامل رهبری الکترونیک و سپس عامل شرایط اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی است. عوامل شرایط حقوقی و قوانین، زیرساختار فناوری اطلاعات و ارتباطات و نیروی انسانی هم به ترتیب در ردیف‌های بعدی این موانع قرار دارند.

 در حوزه رهبری الکترونیک به عنوان اصلی‌ترین مانع، پیشنهاد می‌شود که دولت و حاکمیت از سویی با حرکت به سمت مدیریت یکپارچه شهرها و تفویض کلیه اختیارات لازم جهت اداره شهر به شهرداری‌ها و از سوی دیگر توجه ویژه به موضوع فناوری اطلاعات با تأسیس وزارت الکترونیک(E-Administration)که بتواند با توان، تخصص و اقتدار خود این حرکت را به پیش ببرد؛ گام‌های بلندی در جهت الکترونیکی شدن کشور بردارند.