ارزیابی مفهوم منظر در طرحهای شهری مقایسه تطبیقی سیر تکوین طرحهای جامع تهران با تجارب جهانی

ارزیابی مفهوم منظر در طرحهای شهری مقایسه تطبیقی سیر تکوین طرحهای جامع تهران با تجارب جهانی

چکیده
رویکردهای مختلفی در خصوص مفاهیم سیما و منظر شهری وجود دارد. این رویکردها ماهیت مفهوم منظر را گاه تا حد زیباسازی تنزیل داده و گاه آن را معادل هرگونه ارتباط و تعامل انسان و محیط و عامل هویتبخشی به آنها دانسته اند. تبعات مختلفی در نتیجه هر تعریف از منظر شهری برای برنام هریزی و مدیریت آن به وجود میآید. نکته حائز اهمیت آن است که در یک گون هبندی عمومی، چگونه میتوان طرحهای توسعه شهری را بر مبنای رویکرد آنها نسبت به موضوع برنام هریزی و مدیریت منظر شهری دست هبندی نمود. بدین منظور، این مقاله تجارب جهانی و اسناد توسعه شهری تهران را مورد بررسی قرار میدهد. در چارچوب تجارب جهانی و به عنوان نمونه های مطالعاتی، طرح راهبردی جده (به عنوان نمونهای از کشورهای در حال توسعه با شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مشابه ایران) و طرح لندن (به عنوان نمون های از کشورهای توسعه یافته و پیشرو در حوزه برنام هریزی و مدیریت شهری در جهان) بررسی میشود، سپس به روند طرحهای جامع تهران (در سه طرح جامع تهیه شده توسط فرمانفرمائیان، آتک و بومسازگان) میپردازد. روش بررسی، روش تحلیل محتواست که بیشتر برای بازخوانی متون مورد استفاده قرار میگیرد. بر این اساس، یافتههای این پژوهش نشان میدهد که روند تکمیل اسناد توسعه شهری تهران در گذر زمان در جهت ارتقای جایگاه مفهوم منظر شهری بوده است، این موضوع همچنین در تجارب کشورهای توسعهیافته به چشم میخورد. در کشورهای در حال توسعه نیز، تغییرات اسناد توسعه شهری به سمت ایجاد نگاه هویتگرایانه به مفهوم منظر بوده است. با این وجود در تجارب موجود در طرح های توسعه شهری تهران، تاکنون راه حل های عملیاتی مؤثری در جهت پیاده سازی آرمان های تصویر شده در این اسناد طراحی و می تواند راه کارهای عملیاتی « چارچوب مدیریت دید لندن » تدوین نشده است. اگرچه تجاربی مانند سند مکمل طرح لندن با نام مناسبی را برای تحقق اهداف و راهبردهای طر حهای جدید توسعه شهری تهران در حوزه منظر شهری پیش روی کارشناسان و مدیران شهری تهران قرار دهد.

متن کامل مقاله