نقش سرزندگی در ایجاد تصویر ذهنی شهروندان ‏و میزان بهره گیری از فضای شهری‎ ‎ ‏(مطالعه موردی: پیاده راه خیابان سپهسالار تهران)‏

نقش سرزندگی در ایجاد تصویر ذهنی شهروندان ‏و میزان بهره گیری از فضای شهری‎ ‎ ‏(مطالعه موردی: پیاده راه خیابان سپهسالار تهران)‏

چکیده
در معماری و طراحی شهری توجه به نظر شهروندان یکی از مهم ترین عوامل جهت طراحی می باشد. بدین معنی که فضا و محیط اطراف از چه ویژگی ‏هایی برخوردار باشند تا مردم را به خود جذب کنند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش سرزندگی در ایجاد تصویر ذهنی شهروندان و رابطه آن با میزان بهره گیری ‏از فضای شهری انجام گرفته است؛ یعنی ایجاد فضایی در شهر که شهروندان در آن به لحاظ شرایط سنی و جنسیتی در گستره زمانی وسیعی، در آن به فعالیّت ‏بپردازند. در این راستا برای انجام این پژوهش، پیاده راه خیابان سپهسالار تهران به عنوان نمونه موردی مورد مطالعه قرار گرفته است. شیوه تحقیق در این ‏پژوهش به صورت «توصیفی‎-‎‏ تحلیلی» می باشد و روش جمع آوری اطلاعات نیز به صورت میدانی است. ابزار تحقیق شامل دو نوع پرسشنامه مربوط به ‏سرزندگی و پرسشنامه مربوط به تصویر ذهنی است و در همین راستا از ۵۰ نفر رهگذر (۳۷ نفر زن و ۱۳ نفر مرد) در خیابان سپهسالار که بصورت تصادفی ‏انتخاب شدند نمونه آزمون صورت گرفته شده است. برای این پژوهش سه فرضیه وجود دارد ابتدا اینکه بین سرزندگی و تصویرذهنی همبستگی مثبت زیادی وجود دارد ‏و دوم اینکه ایجاد مؤلفه هایی چون فضای سبز، ایمنی، دسترسی و کاربری های موجود باعث بالا بردن سرزندگی در فضا می شود و در آخر مؤلفه هایی که باعث ‏ایجاد تصویر ذهنی در بین شهروندان شوند باعث بالا بردن سرزندگی در فضا نیز خواهند شد.  داده‌ها توسط آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و آزمون ‏t‏ ‏گروه های مستقل مورد بررسی قرار گرفت است و نتایج بدست آمده نشان می دهد که علاوه مؤلفه های حضور گیاهان و‎ ‎آب نما، نورپردازی مناسب، ایمنی عابرین ‏از وسایل نقلیه، وجود کاربری مختلف و قابلیت دسترسی فضا به وسایل نقلیه به ترتیب بالاترین میانگین را دارند. این موارد خود نشان از این موضوع دارد که ‏عوامل سرزندگی مطرح شده در پژوهش نیز همبستگی معنی‌داری با فضای شهری داراست و همچنین بین سرزندگی و تصویر ذهنی مطلوب شهروندان همبستگی ‏معنی‌دار مثبتی وجود دارد (آزمون دو دامنه ،۰۵/۰>‏P ‎‏ ، ۵۰=‏n ‎‏ ، ۹۹/۰= ‏r‏). این مقدار همبستگی بزرگ و قابل توجه است. همچنین میانگین نمره تصویرذهنی ‏افرادی که از فضاهای شهری واجد تصویر ذهنی استفاده می‌کنند (۹/۱۵) بیش از میانگین افرادی که از فضای شهری فاقد این ویژگی استفاده می کنند (۵/۸) ‏است و این بدان معنا می باشد که فرضیه تحقیق با عنوان «بین فضاهای شهری که در ذهن استفاده کنندگان فضا تصویر ذهنی ایجاد می کنند و فضا های فاقد ‏این ویژگی تفاوت وجود دارد»، مورد تأیید قرار می گیرد. این عامل نسبت به عوامل دیگر در ایجاد سرزندگی در فضا تأثیرگذارتر می باشد.

واژگان کلیدی: سرزندگی، تصویر ذهنی، فضای شهری، پیاده راه، خیابان سپهسالار

متن کامل مقاله