بررسی مؤلفه های کیفیّت زندگی در فضاهای ‏شهری (مطالعه موردی: شهر لامرد)‏

بررسی مؤلفه های کیفیّت زندگی در فضاهای ‏شهری (مطالعه موردی: شهر لامرد)‏

چکیده
رشد سریع شهرنشینی در دهه های اخیر و بی توجهی به ابعاد کیفی زندگی انسان، پیامدهای نامطلوبی بر سطح سلامت فردی و اجتماعی جامعه و ‏زندگی شهری گذاشته است. سنجش وضعیّت موجودِ کیفیّت زندگی در شهرها با توجه‎ ‎به‎ ‎عوامل‎ ‎بیرونی‎ ‎نظیر‎ ‎فناوری‎ ‎تولید،‎ ‎زیرساخت‎ ‎ها،‎ ‎روابط‎ ‎اجتماعی،‎ ‎نهادهای اجتماعی (عوامل درونی)،‎ ‎محیط‎ ‎زیست‎ ‎و‎ ‎مانند‎ ‎آن ها‎ ‎تحت‎ ‎تأثیر‎ ‎قرار‎ ‎می گیرد.‏‎ ‎به‎ ‎طور‎ ‎کلی،‎ ‎کیفیّت‏‎ ‎زندگی، علاوه‎ ‎بر‎ ‎مسائل‎ ‎اقتصادی،‎ ‎نگرانی‎ ‎های‎ ‎اجتماعی‎ ‎و‎ ‎محیط‎ ‎زیست‎ ‎را‎ ‎نیز‎ ‎مدنظر‎ ‎قرار‎ ‎می دهد. با وجود این اندیشمندان برنامه‌ریزی به ویژه برنامه‌‌ریزان شهری اعتقاد دارند ‏برنامه ریزی‌ها باید همسو با بهبود کیفیّت زندگی باشند. از طرفی، بهبود کیفیّت زندگی می‌تواند زمینه‌های دیگر توسعه مانند توسعه اجتماعی، اقتصادی، ‏کالبدی و خدماتی را به همراه داشته باشد. چون بهبود کیفیّت زندگی در هر جامعه ای، یکی از مهم‌ترین اهداف سیاست های عمومی آن جامعه است. ‏در طول سه دهه اخیر، کیفیّت  زندگی، به عنوان جانشینی برای رفاه مادی، به اصلی ترین هدف اجتماعی کشورهای مختلف تبدیل شده است. در ‏همین راستا هدف از تدوین این مقاله بررسی مؤلفه‌های کیفیّت زندگی در فضای شهری لامرد می‌باشد که متغیّرهای از قبیل حمل‌ونقل و شبکه معابر ‏‏(کیفیّت فضا، احساس ایمنی و …)، کیفیّت تسهیلات شهری (چراغ های روشنایی، نیمکت های استراحتگاهی)، کیفیّت محیط اجتماعی (آموزش و ‏سلامت)، کیفیّت اقتصادی (هزینه اجاره، درآمد، هزینه های زندگی، پس انداز) و کیفیّت محیط (آلودگی منظر، سرانه فضای سبز، زیباسازی شهر) ‏استفاده شد. روش کار در این تحقیق با رویکرد توصیفی- تحلیلی بوده و جمع‌آوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای (اسنادی)، مشاهدات ‏میدانی و تکمیل پرسشنامه با حجم نمونه ای ۲۰۰ خانوار و به شیوه تصادفی تدوین شده و سپس به منظور تحلیل متغیّرهای مورد مطالعه، از نرم افزار ‏SPSS‏ و روش های آماری نظیر میانگین پاسخ ها، آزمون آماری پارامتریک ‏T‏ برای متغیّرهای مستقل استفاده شده است. نتایج، نشان دهنده این ‏مطلب است‎ ‎که‎ ‎سطح‎ ‎رضایت‎ ‎از‎ ‎شاخص‎ ‎کلی‎ ‎کیفیّت‎ ‎زندگی‎ ‎شهری‎ ‎و‎ ‎همچنین‎ ‎تمامی شاخص‌های‎ ‎‏ نه گانه‎ ‎آن‎ ‎بین‎ ‎کم‎ ‎و‎ ‎متوسط‎ ‎می‌باشد. نتایج ‏همچنین نشان می دهد که در شهر لامرد، مؤلفه های کیفیّت محیط اقتصادی، کیفیّت محیط کارکردی، کیفیّت حمل و نقل و کیفیّت اجتماعی در ‏وضعیّتی پایین تر از سطح متوسط قرار دارند.‏‎ ‎و‎ ‎ضریب‎ ‎همبستگی‎ ‎نشان‎ ‎داد که‎ ‎میان‎ ‎شاخص‌های‎ ‎کیفیّت‎ ‎زندگی‎ ‎همبستگی‎ ‎وجود‎ ‎دارد‎ ‎و‎ ‎با‎ ‎بهبود‎ ‎وضعیّت‎ ‎مسکن‎ ‎و دسترسی‎ ‎به‎ ‎خدمات‎ ‎می‌توان‎ ‎به‎ ‎ارتقاء‎ ‎سطح‎ ‎کیفیّت‎ ‎زندگی‎ ‎در شهر لامرد‎ ‎کمک کرد‎.‎

واژگان کلیدی: کیفیّت زندگی شهری، سلامت فردی و اجتماعی، برنامه ریزی شهری، شهر لامرد

متن کامل مقاله