معرفی استان بوشهر

بوشهر از استان‌های جنوبی ایران است که در حاشیه خلیج فارس قرار دارد. این استان با مساحتی حدود ۲۷۶۵۳ کیلومتر مربع؛ از شمال به استان خوزستان و کهکیلویه و بویراحمد، از جنوب به خلیج فارس و استان هرمزگان، از شرق به استان فارس و از غرب به خلیج فارس محدود است. استان بوشهر با خلیج فارس بیش از ششصد کیلومتر مرز دریایی دارد و از اهمیت راهبردی و اقتصادی قابل توجهی برخوردار است. استان بوشهر دارای ۹ شهرستان به نام های: بوشهر (مرکز استان)، تنگستان، دشتستان، دشـتی، دیر، کنـگان، گنـاوه و جم می باشد.
منطقه بوشهر به لحاظ موقعیت سوق الجیشی و وجود شرکت های بزرگ نفتی و اجرای طرح های صنعتی بزرگ مانند نیروگاه اتمی، کشتی سازی، نیروی انسانی فعال استان های مجاور و مناطق دیگر را به خود جذب کرده است. مردم این استان به زبان فارسی و با گویش محلی تکلم می کنند. لهجه ها در روستا ها بیشتر از شهرها تنوع دارد. برخی از اهالی “جزیره شیف” و بنادر کنگان و عسلویه نیز به زبان عربی صحبت می کنند. لهجه های فارسی به گویش بردستانی، دشتی، تنگستانی و کازرونی در استان بوشهر رواج دارد.

این منطقه به دلیل نزدیکی به خط استوا و کمی ارتفاع به طور کلی دارای آب و هوای گرم است که در داخل استان گرم و خشک و در سواحل گرم و مرطوب می باشد. حداکثر مطلق دمای استان بالاتر از ۵۰ درجه سانتیگراد و حداقل مطلق درجه حرارت به کمی کمتر از ۰ درجه سانتیگراد می رسد. میانگین دمای سالانه بوشهر حدود ۲۵ درجه سانتیگراد است.
میانگین بارش سالانه استان بوشهر ۲۲۰ میلیمتر است که بیشتر در فصول پاییز و زمستان روی می دهد. به طور کلی استان بوشهر ۶ ماه از سال گرم، دو ماه تقریبا معتدل تا سرد و حدود چهار ماه از سال معتدل تا گرم می باشد. نم موجود در ساحل دما را تا حدودی متعادل می کند اما درصد رطوبت در برخی از ماه ها چنان بالا می رود که به حد اشباع می رسد. در این حالت هوا از فعل انفعال می افتد و هوای دم کرده و کم تحرکی به وجود می آید که اصطلاحا به آن شرجی می گویند.

کنگان

شهرستان کَنگان (به لهجه محلی: کَنگون) یکی از شهرستان‌های استان بوشهر در جنوب ایران است. مرکز شهرستان کنگان، شهر بندر کنگان است که این شهرستان شامل ۲ بخش و ۵ دهستان و ۱۷۵ آبادی است. کنگان از شمال به شهرستان جم، از جنوب خلیج فارس، از غرب به بندردیر، و از سمت شرق به عوینات محدود می‌گردد.

بوشهر

این شهرستان دارای حدود ۱۷۷۱ کیلومتر مربع وسعت، و از دو بخش مرکزی وخارک تشکیل شده است. دیرینگی بافت‌ تاریخی‌ بوشهر، به‌ دوره‌‌ حکومت‌ نادرشاه‌ افشار برمی‌ گردد.‌ در آن‌ هنگام‌ با تاسیس‌ پایگاه‌ دریایی‌ نادرشاه‌ در خور شرقی‌ بوشهر موسوم‌ به‌ خور نادری‌، بندر بوشهر از یک روستای‌ کوچک‌ ماهیگیری‌ به‌ یک‌ بندر مهم‌ تبدیل‌ گردید. “مادام‌ دیولافوا” در سفر اول‌ خود به‌ بوشهر به‌ کشتی‌هایی‌ اشاره‌ می‌کند که‌ به‌ احتمال‌ قوی‌ بازمانده‌ کشتی‌های‌ نادرشاه بوده‌اند. از آن‌ تاریخ‌ رونق‌ و آبادانی‌ آن‌ ادامه‌ یافت‌ و در دوره‌ زندیه‌ به‌ دلیل‌ نزدیکی‌ به‌ پایتخت‌ ایران‌ (شیراز)، اهمیت‌ این‌ بندر دوچندان‌ شد.

برازجان

برازجان شهری است در استان بوشهر. این شهر در ۶۰ کیلومتری شهر بوشهر واقع شده و مرکز شهرستان دشتستان می باشد. این شهر ۱۲۰ هزار نفر جمعیت دارد و در ارتفاع ۷۰ متری از سطح دریا واقع شده است. برازجان دومین شهر بزرگ و پرجمعیت استان بوشهر است.  اقلیم این شهر گرم و خشک است اما به دلیل دسترسی به منابع کافی آبهای زیرزمینی و رودخانه های دائمی در نواحی اطراف شهر کشاورزی رونق خوبی دارد. انبوه نخلستانهای این منطقه که در دید اول جلب توجه میکند بالغ بر ۵/۲ میلیون اصله درخت خرما میشود.
برازجان از دو کلمه “براز” و “جان” تشکیل شده است. “براز” بمعنی بزرگ و جان=گان که قید مکانی است و روی هم می شود جایگاه بزرگ. البته با وجود آثار باستانی بسیار قدمت این شهر محرز است. برازجان در قسمت شمال شرقی استان بوشهر واقع است با مختصات جغرافیایی طول: ۵۱٫ ۱۲ و عرض: ۲۹٫ ۱۶ و در ارتفاع ۶۵ متر از سطح دریا. شهر بر سه راهی کازرون، بوشهر و اهرم قرار دارد. مردمی خونگرم و مهمان نواز دارد. از بدو ورود به شهر چند چیز جلب توجه مسافر می کند. اول تضاد شکل و معماری شهر با موقعیت تاریخی و جغرافیایی آن است، دوم تنوع نژادی مردم با اینکه از دو و یا سه تیره کهن بیشتر نیستند. و دیگری انبوه موتور سیکلت های در حال تردد در سطح شهر و اطراف آن شهر را اندکی شلوغ کرده است. بازار قدیمی شهر که به نام “بازار سرپوشیده” شهرت دارد نسبتاً جالب است اما صنایع دستی منطقه در آن یافت نمی شود. یک قلعه قدیمی که در حال بازسازی است و سالها قبل زندان بوده در میدان مرکزی شهر خودنمایی می کند. لهجه برازجانی شنیدنی و جذاب است و اساسا بر زبان فارسی مبتنی است. مردم شهر برازجان از نژاد فارس هستند و این شهر در گذشته جزئی از ایالت فارس بوده است. در این شهر دو نشریه محلی منتشر می شود که معتبرترین آن “اتحاد جنوب”و”دریای جنوب” می باشد که تعداد و تیراژ آنها نیز هر سال افزایش می یابد. در مزارع و کشتزارهای حومه شهر انواع محصولات کشاورزی و صیفی جات تولید میشود که از مهم‌ترین آنها می توان به خرما,تنباکو,کاهو,کنجد و. . . ” اشاره کرد.
شهر برازجان از لحاظ نوع معماری و محکم سازی در سطح کشور رتبه بسیار بالایی را به خود اختصاص داده است. اغلب بناهای ساخته شده در دو دهه‌ی اخیر بتون آرمه‌ای بوده که در برابر زلزله و بلایای طبیعی مقاومت بسیار خوبی خواهد داشت. دو مسیل بسیار عریض از میان شهر عبور میکند که از دامنه کوههای شرقی شهر شروع شده و به حومه‌ی جنوبی شهر ختم میشود که در کنترل سیل نقش مهمی را ایفا میکند و فقط در هنگام بارندگی آب دارد. میزان بارش سالیانه در شهر برازجان ۲۵۰ میلیمتر است و غالب اوقات بارش به صورت رگبار و بسیار شدید است که باعت میشود تعداد روزهای دارای بارندگی در سال نسبتاً کم باشد. گرمای تابستان شدید و همواره با هوای مرطوب همراه است. بهترین زمان برای سفر به این شهر از دی ماه تا فروردین است.
آثار تاریخی
در این شهر، نشانه های متعددی از تاریخ کهن و باستانی به چشم می خورد. آثار باستانی متعلق به دوران هخامنشیان که از قرن ششم تا چهارم قبل از میلاد مسیح بر ایران و بخش اعظمی از خاورمیانه حکمرانی داشته اند، در کاوش های باستان شناختی در دهه های اخیر در این شهر به دست آمده که نشان از توجه پادشاهان و حاکمان هخامنشی به این منطقه دارد. کاخ متعلق به کوروش کبیر بنیان گذار هخامنشیان(دربرازجان) در کنار آثار باستانی دیگر از این دوره، جایگاه و اهمیت این ناحیه را در دوران پادشاهی هخامنشیان نشان میدهد. در دوران ساسانی نیز این منطقه از جمله نواحی مهم و مورد توجه به شمار می رفت. آثار باقی مانده از دوران ساسانی در این منطقه، بیانگر اهمیت و جایگاه تجاری – سیاسی و نیز رشد و تکامل شهر نشینی در این ناحیه به شمار می رود. شهر توز یا (توج) که امروزه آثار و بقایای آن در شهرستان دشتستان ] حد فاصل بخش سعد آباد و شبانکاره [ قرار دارد، یکی از مراکز شهری – صنعتی و تجاری مهم ایران و مناطق ساحلی خلیج فارس در دوران ساسانیان و قرون نخستین اسلامی بوده که حتی تا دوران حکومت آل بویه ] دیلمیان [ نیز حیات و فعالیت خود را حفظ نموده است. بر اساس گزارشهای مورخین و جغرافی دانان مسلمان، شهر توز منسوب است به اردشیر بابکان ] اوایل قرن سوم میلادی [ بنیانگذار دولت ساسانی. پارچه گلدوزی شده این شهر که به پارچه توزی مشهور بود از جمله محصولات هنری و صنعتی این شهر به شمار می رفت و از شهرت خاصی برخوردار بود به طوری که در شاهنامه فردوسی هم مورد اشاره قرار گرفته و نیز در خلال جنگ های صلیبی از جهان اسلام به اروپا انتقال یافته و مورد استقبال علافه مندان اروپایی قرار گرفته است. از سکه های ضرب شده در این شهر نیز سکه های متعلق به دوره آل بویه یا دیلمیان در دست می باشد. در شهر برازجان و اطراف آن علاوه بر آثار برجای مانده از دوران باستان و قرون میانه تاریخ ایران، آثار و ابنیه بر جای مانده از قرون اخیر و تاریخ معاصر ایران نیز وجود دارد. و از نقطه نظر تاریخی و معماری از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است. در دوران معاصر و جدید نیز منطقه دشتستان و به ویژه شهر برازجان و مناطقی همچون سعد آباد و شبانکاره نقش بسیار فعال و حساسی در تحولات تاریخی جنوب کشور ایفا نموده است. جایگاه دشتستان و به ویژه شهر برازجان به عنوان مرکز مبارزات ضد استعماری مردم جنوب کشور در خلال جنگ جهانی اول ] ۱۹۱۷- ۱۹۱۴ م [ و مقاومت مردم این منطقه در برابر حملات و هجوم های ارتش اشغالگر انگلستان از جمله نقاط برجسته تاریخ این منطقه در دوران معاصر به شمار می رود. ظهور افراد مبارز و وطن دوستی همچون “غضنفرالسلطنه برازجانی” به همراه ظهور افراد دانشمند و تحصیل کرده که پیشتاز فرهنگ جدید و آموزش و پرورش نوین در جنوب ایران شده و مدرسه سعادت بوشهر را اداره کردند، از جمله نشانه های حیات و کوشش مردم این منطقه و جایگاه برجسته آن ها در تاریخ جنوب ایران و بلکه تاریخ ایران به شمار می رود. از آثار گردشگری:کاروانسرای مشیرالملک. بازارقدیمی و کاخ کورش(برازجان}-گوردختر. کوشک اردشیروآبشاررودفاریاب(بشتکوه)-بل مشیر و کاروانسرا-کوه قلعه(ارتفاعات گیسکان)-کاخ بردک سیاه(درودگاه)-قنات تاریخی زیرراه(مربوط به دوره ساسانیان). سواحل رودشابور و چهل خانه(سعدآباد)-امامزاده ابراهیم(ع)و. . . در منطقهی کوهستانی باغ تاج واقع در شرق برازجان خرابه های یک قلعهی بسیار قدیمی مشتمل بر شالوده ی دیوارها و ستون ها و پله کان هایی که از سنگ و کچ ساخته شده است وجوددارد این قلعه که بر فراز یکی از کوهها و بر لب پرتگاهی مخوف بنا گردیده در پشت این کهو، دره هشت‌رود (هشرو) واقع شده است. در مسیر این قلعه عظیم اثار آسیاب خرابه ای است که مربوط به دوره ساسانیان بوده است. بنای گور دختر در روستا پشت پر از معماری دوران هخامنشی می باشد که شبیه پاسارگاد می باشد.

تنگستان

شهرستان تنگستان در جنوب شرقی بوشهر قرار دارد و فاصله آن تا مرکز استان ۵۴ کیلومتر است. این شهرستان از شمال و مشرق به شهرستان دشتستان، از جنوب شرقی به شهرستان دشتی، از جنوب غربی به شهرستان دیر و خلیج فارس، از شمال غربی به شهرستان بوشهر و از مغرب به خلیج فارس محدود است.

جم

جم تا سال ۱۳۸۲ جزء بخشهای کنگان بود و از این تاریخ به شهرستان تبدیل شد. شهرستان جم در جنوب شرقی شهرستان کنگان و در فاصله ۳۳۶ کیلومتری مرکز استان واقع شده است. این شهرستان دارای دو بخش، دو شهر و ‌پنج دهستان می باشد مراکز دیدنی این شهرستان عبرتند از: قنات های روستای تشان، حسینیه ریز، مسجد دوره اسلامی ریز، کوه پردیس (پدری)، باغ‌های زیبای لیمو و زیتون، امامزاده بی‌بی‌ بانو، امامزاده هاشم (پیر بیراهه آبگرمک)، جنگل گلوبردکان، مناظر زیبای گود لحبیدخوار و حمام قاجاریه.

منابع:
bushehrmiras.ir
fa.wikipedia.org