معرفی استان خراسان شمالی

استان خراسان شمالی با مساحتی حدود ۲۸۱۷۹ کیلومتر مربع از ۶ شهرستان بجنورد (مرکز استان)، شیروان ،اسفراین، مانه و سملقان ،جاجرم و فاروج تشکیل شده است. این استان از نظر موقعیت جغرافیایی؛ از شمال با کشور ترکمنستان، از شرق و جنوب با استان خراسان رضوی، از جنوب غربی با استان سمنان و از غرب با استان گلستان هم مرز است.

آثار کشف شده در این استان نشان از قدمت تاریخی کهن آن دارد. محوطه باستانی معروف به پهلوان و تپه حیدران جاجرم، قدمتی بیش از ۱۲ هزار سال دارند. قدیمی ترین اثر باستانی پابرجای قبل از اسلام (بنای سنگی اسپاخو) در غرب شهرستان مانه و سملقان در فاصله ۵ کیلومتری شمال شاهراه آسیایی در روستای اسپاخو نیز دلیل دیگری بر صحت این ادعا است.

فاروج

فاروج از شهرهای استان استان خراسان شمالی است و مرکز شهرستان فاروج این استان است. شهر فاروج در سال ۱۳۸۵، تعداد ۱۰٫۶۶۸ نفر جمعیت داشته است.

قاضی

قاضی یکی از شهرهای استان استان خراسان شمالی است. این شهر در بخش سملقان شهرستان مانه و سملقان قرار گرفته است.

لوجلی

لوجلی از شهرهای استان استان خراسان شمالی است. این شهر در بخش سرحد شهرستان شیروان قرار گرفته است.

گرمه

گرمه جاجرم از شهرهای استان استان خراسان شمالی است که در مرکزی شهرستان جاجرم قرار گرفته است.

پیش قلعه

پیش‌قلعه از شهرهای استان استان خراسان شمالی است که در بخش سملقان شهرستان مانه و سملقان قرار گرفته است و در سال ۱۳۸۵، تعداد ۱٫۷۸۳ نفر جمعیت داشته است.

آشخانه

آشخانه شهری است در استان خراسان شمالی. این شهر مرکز شهرستان مانه و سملقان است و در ‪ ۴۵ ‬کیلومتری غرب بجنورد قرار گرفته است. شهر آشخانه در سال ۱۳۸۵، تعداد ۱۸٫۷۸۴ نفر جمعیت داشته است. این شهر از منابع آب خوبی برخوردار است که از کوه‌های آلاداغ سرچشمه می‌گیرد و به همین خاطر کشاورزی و دامپروری در پیرامون آن رواج دارد. زبان گفتاری بیشتر ساکنان آشخانه ترکی و کردی است.

اسفراین

اِسفَرایـِن شهری است در شمال غربی استان خراسان شمالی. این شهر مرکز شهرستان اسفراین است. اسفراین بین ۵۶ درجه و ۵۷ دقیقه تا ۵۸ درجه و ۷ دقیقه طول شرقی و ۳۶ درجه و ۴۰ دقیقه تا ۳۷ درجه و ۱۷ دقیقه عرض شمالی واقع شده است. این شهرستان از جنوب و جنوب غربی با شهرستان سبزوار، از شرق با قوچان و سبزوار و از غرب با بجنورد و شیروان همسایه است. ارتفاع شهرستان اسفراین از سطح دریا در بلندترین نقاط قله شاه جهان ۳۰۳۲ متر و در پست ترین نقطه حدود هزار متر می باشد. اسفراین در حاشیه جنوبی کوههای آلاداغ که خود در امتداد شرقی رشته کوه البرز قرار دارد و در قسمت جنوبی به ارتفاعات جغتای می پیوندد. مرکز شهرستان اسفراین شهر اسفراین و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۲۶۰ متر است. قله شاه جهان در آلاداغ بلندتر از قله های دیگر کوه های شانو، دلقره، برمهان، پاتو، نادری، خیبران، ارسن، کول، گاوتیغ و قره داش است. ادامه کوههای آلاداغ در قسمت غربی شهرستان اسفراین با نام سالوک معروف است. رشته کوه دیگری که به موازات رودخانه جوین قرار دارد در جهت جنوب شرقی- شمال غربی، بین شهرستان های اسفراین و سبزوار امتداد پیدا کرده است. ارتفاع این رشته کوه از سطح دریا ۱۳۵۳ متر است و مهمترین آنها کوه تپه سیاه و هرده گچی می باشد.
اسفراین دارای نقاط تاریخی فراوانی می باشد و بیش از ۲۵ بقعه از بزرگان و امام زادگان در این شهرستان وجود دارد. همچنین این شهر مشاهیر فراوانی را در خود پرورش داده است. ابو عوانه، ابو حامد، شیخ محمد رشیدالدین، شیخ جمال الدین احمد ذاکر گوریانی اسفراینی، احمدبن ابی طاهر اسفراینی، شیخ محمد رشیدالدین، رضی الدین علی لالای اسفراینی و ابو عباس فضل بن احد اسفراینی از جمله این بزرگان هستند.

بجنورد

در فرهنگ معین نام این شهر معادل “بیژن گرد” و “بوزنجرد” آورده شده است. گِرد از ریشه کردن و به معنی ساختن است. بیژن گرد به معنی “ساخته بیژن” و “آباد شده به دست بیژن” می باشد. تاریخ و تمدن شهرستان بجنورد بسیار کهن است. این سرزمین در زمان اشکانیان از بلاد مهم نسا و اقوام پارت بوده است. گذشته این شهرستان ریشه تاریخی بس غنی دارد که آثار سکونت انسان از دوره میان سنگی در گوشه و کنار این شهرستان دیده می‌شود.
بجنورد در دوران ماد و هخامنشی بخشی از ساتراپی پارت قلمداد شده و از دوره اشکانی در این ناحیه ۸ زیستگاه در بخش راز و جرگلان، ۳ مورد در بخش مرکزی و نیز ۵ زیستگاه در مانه و سملقان شناسایی شده‌ اند. وجود بنای سنگی موسوم به اسپاخو از آثار دوره ساسانی، نیز نقش و اهمیت شمال خراسان را در این دوران روشن می‌نماید. علاوه بر آن، منطقه بجنورد در صدر اسلام در ارتباط فرهنگی-اجتماعی جدی با دیگر نقاط ایران قرار داشته و از آن نواحی تاثیر گرفته است. در آن دوران قسمت های عمده ای از منطقه، آباد و مسکونی بوده است. مؤلف تاریخ سیستان ناحیه بجنورد را به عنوان بخشی از سرزمین نسا معرفی نموده است.

حصار گرم خان

حصار گرم‌خان شهری از توابع استان استان خراسان شمالی است که در بخش گرمخان شهرستان بجنورد قرار گرفته است. این شهر در سال ۱۳۸۵، تعداد ۷۹۸ نفر جمعیت داشته است.

درق

درق از شهرهای استان استان خراسان شمالی است و در ۱۷۰‬ کیلومتری جنوب غربی بجنورد مرکز خراسان شمالی قرار دارد. درق در بخش مرکزی شهرستان جاجرم قرار گرفته است که فاصله آن با این شهرستان ۱۵ کیلومتر می باشد. بین این دو شهر یک شهر بنام شهر گرمه و یک روستا بنام روستای ایور قرار دارد.

راز

راز از شهرهای استان استان خراسان شمالی است که در بخش راز و جرگلان از توابع شهرستان بجنورد قرار گرفته است. منطقه راز در حدود ۴۵ کیلومتری مرز ایران و ترکمنستان و به مسافت ۱۲۰کیلومتری شمال بجنورد قرار دارد. راز در زمان های قدیم جزء سرزمین نسا و ابیورد بوده است و وجه تسمیه راز نیز به خاطر وجود انگورهای رز بوده که در دره ای که در حال حاظر وجود دارد و به گویش محلی به دره رزندر معروف می باشد.

شیروان

با توجه به تحقیق و کاوش در آثار باقی‌مانده در روستاها و آبادی های قدیمی می توان گفت این منطقه قبل از اسلام مسکونی بوده و دارای قدمت طولانی است. مردم شیروان در سال ۳۱ هجری به اسلام روی آوردند. در دوران طاهریان و سامانیان با اینکه ذکری از نام شیروان نیامده است لیکن از بعضی قراین پیداست که این شهر به صورت قصبه‌ای پابرجا بوده است. سلطان محمود غزنوی در لشکرکشی خود به هندوستان یک شبانه روز در حد فاصل ورگ-رزمغان توقف کرده بود و این محل هنوز هم در میان مردم شیروان به تخت سلطان محمود معروف است. از نظر تاریخی، رونق شهر شیروان با دوره فرمانروایی خوارزمشاهیان مربوط است. این شهر در دوران حکومت قاجار یکی از مناطق مهم درگیری های حکام محلی بود. شهر شیروان در سال ۱۳۰۸ بر اثر زلزله به کلی ویران شد و پس از دوسال، بار دیگر به روشی تازه بازسازی شد.

صفی آباد

صفی‌آباد از شهرهای استان استان خراسان شمالی است که در بخش بام و صفی‌آباد از توابع شهرستان اسفراین قرار گرفته است.

منابع:
fa (do) wikipedia (do) org