مقدمه ای بر نظام برنامه ریزی فضایی در بلژیک

مقدمه ای بر بررسی و تحلیل ویژگی های منحصر به فرد نظام برنامه ریزی فضایی در بلژیک

بررسی نظام برنامه ریزی فضایی در کشورهای مختلف می تواند راهنمایی در راستای اتخاذ تصمیمات مقتضی جهت بهبود نظام عملکردی برنامه ریزی در کشور باشد. کشور بلژیک با وجود مساحت کم آن دارای نظام برنامه ریزی منحصر به فردی است، که ناشی از موقعیت ویژه سیاسی و اجتماعی این کشور است. بلژیک دارای سیستم فدرالی متشکل از سه جامعه فرهنگی و سه منطقه اقتصادی است که برنامه ریزی فضایی در حیطه اختیارات مناطق اقتصادی قرار می گیرد و هر یک از مناطق سیستم برنامه ریزی متفاوتی را دنبال می نمایند. در این مقاله ابتدا ویژگیهای عمو می کشور بلژیک بیان شده و در ادامه مشکلات شهرنشینی و در نهایت، خلاصه ای از سیستم برنامه ریزی فضایی در این کشور مورد بررسی قرار گرفته است.

اکثر کشورهای جهان در اوایل دهه ۱۹۰۰ نخستین قوانین برنامه ریزی فضایی خود را در واکنش به فشارهای روز افزونی که در امر توسعه و معضلات ناشی از نابسامانی ها و پیچیدگی هایی که این امر به وجود آورده بود، وضع نمودند . از آن تاریخ تاکنون حوزه برنامه ریزی گسترش و توسعه قابل ملاحظه ای یافته، بویژه پس از خاتمه جنگ جهانی دوم که برای تنظیم و هماهنگ ساختن سرمایه گذاری های بخش دولتی در برنامه ریزی، برنامه ریزی جامع تری در کشورها رواج یافت، گسترش حوزه های برنامه ریز نیز شتاب بیش تری به خود گرفت (قریب، ۱۳۸۷ ، ص ۱۲ ).

کشور بلژیک در شمال غربی اروپا واقع شده و دارای جمعیتی حدود ۱۰ میلیون نفر است. بلژیک با توجه به موقعیت ویژه خود از فرهنگ هایی با زبان های متفاوت تشکیل شده است. همین تفاوت فرهنگی و زبانی موجب شکل گیری نظام منحصر به فرد حکومتی در بلژیک شده است. در گذشته بلژیک حکومت بسیار متمرکزی داشته و برنامه ریزی فضایی نیز در دست دولت مرکزی بوده است. بر اثر اصلاحاتی که در طول قرن بیستم صورت گرفت و تغییراتی که به ویژه در سال های ۱۹۷۰, ۱۹۸۰ و ۱۹۸۸ در قانون اساسی داده شد˛ بلژیک هم به یک کشور فدرال منحصر به فرد متشکل از دولت فدرال در بروکسل، سه جامعه زبانی (جامعه فلاندری هلندی زبان، جامعه فرانسوی و جامعه آلمانی زبان ) و سه منطقه (فلاندر، والون و منطقه پایتختی بروکسل) تبدیل شد(توفیق، ۱۳۸۴ ، ص ۱۲۰ ).

این اصلاحات ناشی از تضادهای به وجود آمده بین دو نژاد اصلی هلندی زبان و فرانسه زبان و گروه کوچکی از آلمانی زبانها می باشد. بلژیک با توجه به موقعیت جغرافیایی ویژه خود واقع در قلب اروپای صنعتی از مشکلات زیست محیطی و شهرنشینی فراوانی رنج می برد که تضادهای بین منطقه ای به آنها دامن زده است. برنامه ریزی فضایی در بلژیک در حیطه اختیارات مناطق است و هر یک از مناطق سیاستهای برنامه ریزی متفاو تی را دنبال می نمایند. در بررسی نظام برنامه ریزی فضایی در بلژیک سطوح برنامه ریزی، مسؤولان برنامه ریزی فضایی، قوانین کلیدی در ارتباط با برنامه ریزی فضایی و نهایتا طرح ها ی تهیه شده در هر سطح ارایه شده و در بخش آخر در جدولی هر یک از موارد فوق در سه منطقه بلژیک با هم مقایسه گردیده است که نشان دهنده تفاوت اساسی ماهیتی بین برنامه ریزی در مناطق مختلف کشور می باشد.

منبع: الهام فلاح منشادی (دانشجوی دکتری شهرسازی˛ پردیس هنرهای زیبا˛ دانشگاه تهران)

فرستنده: مهسا خدری