خلاصه ای از سیستم برنامه ریزی فضایی در بلژیک (۱)

به منظور بررسی سیستم برنامه ریزی فضایی در بلژیک ابتدا نواحی برنامه ریزی فضایی معرفی شده، در ادامه مسؤولان امور برنامه ریزی فضایی در سطوح مختلف، قوانین کلیدی جهت برنامه ریزی در هر سطح و در نهایت، برنامه های فضایی تهیه شده در هر سطح معرفی خواهند شد.

نواحی برنامه ریزی فضایی

در نتیجه استقلال حاصل شده در ۱۸۳۰ ، بلژیک تبدیل به یک کشور با سیستم ایالات متحده گردید که قدرت تصمیم گیری از پارلمان ملی و دولت ملی ناشی م ی شود . پس از اجرای چهار اصلاح ایالتی (در ۱۹۷۰،۱۹۸۰˛ ۱۹۸۹-۱۹۸۸و ۱۹۸۳) بلژیک به آنچه امروز است، تبدیل گردید: یک کشور که با هویتهای منطقه ای و فرهنگی در یک ساختار فدرال واحد تطبیق داده شده است.

اتحاد بلژیک ۱۸۳۰ به وضع موجود، ساختار پیچیده تری در سه سطح زندگی بخشید:سطح بالاتر شامل ایالت فدرال است، جوامع و منطقه ها، سطح میانه بوسیله استان ، و سطح پایین تر کمون است.

مسؤول برنامه ریزی فضایی در سطح ملی، منطقه ای و محلی

در سطح ملی

دولت فدرال مسؤولیت مدیریت هر موضوعی که بر خواست همه بلژیک اثرگذار است، مستقل از ویژگی های زبانی، فرهنگی و منطقه ای را بر عهده دارد: برای مثال، امور خارجی، دفاع ملی، امور دادگستری، مالی، اجتماعی و سهم اصلی سلامت عمومی و امور خانوادگی. به علاوه ایالت فدرال همه مسؤولیت هایی را که بلژیک و هویت فدرال در اتحاد اروپا و ناتو را تضمین می کند، برعهده دارد.

بلژیک مطابق قانون اساسی یک رژیم سلطنتی است که ، به عنوان نتیجه ای از چهار بازبینی متوالی طبق قانون اساسی به یک ایالت فدرال تبدیل شده است. بلژیک ترکیبی از جوامع (جامعه فلاندر، جامعه والوانی ها بروگسل و جامعه آلمانی زبان) و سه منطقه (منطقه فلاندر، منطقه والون و منطقه پایتختی بروکسل) است.

جوامع منطبق بر گروه بندی جمعیتی، بر اساس زبان آن ها (هلندی، فرانسه و آلمانی، همگی به عنوان زبان های اداری شناخته شده است) و هویت فرهنگی است. بنابراین مردم هلندی زبان بروکسل متعلق به جامعه فلاندر، جامعه فرانسوی زبان متعلق به جامعه والونی است. مناطق بر اساس پایه های محلی تعریف می شود.

قدرت تصمیم گیری بین ایالت فدرال، جوامع و مناطق تقسیم می شود، که حتی در موقعیت و پرداخت مخارج نقش دارند، ولی نقش آ نها به وسیله دایره صلاحیتها تشخیص داده می شود.

ایالت فدرال مسؤول دادگستری (شامل پلیس فدرال )، امنیت اجتماعی (شامل مستمری بگیران)، امور مالی، سیاست خارجی، دفاع ملی، بخش های به خصوصی از اقتصاد مانند قیمتها و سیاست درآمدی، همراه با یک قسمت مهم از سلامت عمومی، رفاه داخلی، تعاونی توسعه است. ایالت فدرال هم چنین مسؤول هر موضوعی است که در حیطه اختیار جوامع و مناطق نیست. نهایتا دولت فدرال همه مسؤولیت های بلژیک و مواردی که هویت یکپارچه آن در ارتباط با اتحادیه اروپا، ناتو و سازمان ملل را نشان می دهد، برعهده دارد. ایالت فدرال هیچ قدرت صریحی در ارتباط با سیستم برنامه ریزی فضایی ندارد .

برنامه ریزی فضایی در طی سطوح منطق های، کنترل می شود . هر چند، اصول پا یه از برنامه ریزی فضایی ملی در سال ۱۹۶۲ و برنامه ریزی شهری اتخاذ شده است.

در سطح منطقه ای

در سطح پایین تر از دولت فدرال جوامع و مناطق قرار دارند . جوامع در ارتباط با موضوعات مرتبط با مردمی که آن را شامل می شود، مانند زبان، فرهنگ و آموزش اختیار عمل دارند و مناطق در ارتباط با موضوعات منطق های مانند برنامه ریزی شهر ی، محیط زیست و اشتغال دارای اختیار و مسؤولیت هستند. بنابراین برنامه ریزی فضایی در حیطه اختیارات مناطق قرار می گیرد.

در ارتباط با برنامه ریزی فضایی در بلژیک باید گفت که یک سیستم برنامه ریزی منسجم و واحد در سطح ملی بلژیک وجود ندارد، بلکه سه سیستم برنامه ریزی مستقل و مجزا در بلژیک وجود دارد. هر کدام از مناطق در نواحی تحت پوشش خود دارای اختیار بوده و هم چنین در ارتباط با مباحث مرتبط با برنامه ریزی فضایی مانند توسعه اقتصادی، اشتغال، کشاورزی، سیاست آب، مسکن، انرژی، کارهای عمو می و حمل و نقل ( به استثنای راه آهن)، محیط زیست، احیای روستایی و حفاظت منابع طبیعی مختار هستند .همچنین مناطق برای تحقیقات علمی و ارتباطات بین الملل در زمین ههای فوق الذکر مسؤول هستند.

سه منطقه بلژیک مسؤولیت برنامه ریزی فضایی را به حاکمیت و اجرا، مسؤولان استانی و مسؤولان شهری محول کرده اند. سیستم برنامه ریزی بر اساس کنترل چارچوبی است، بدین معنی که برنامه ها در سطوح پایین تر (با مشخصات دقیق تر) نباید در تضاد با برنامه ها در سطوح بالاتر باشد.

جوامع نباید تاثیری بر برنامه ریزی فضایی داشته باشند ، چنانکه ذکر گردید، آن ها اساسا برای آموزش، رفاه فرهنگی، استفاده از زبان و موضوعات مرتبط با شخصیت سازی مسؤول هستند مانند سیاست گذاری در ارتباط با بهداشت، حفاظت از کودکان ، کارگران اجتماعی، پذیرش مهاجران. جوامع هم چنین برای تحقیقات علمی و ارتباطات بین الملل در زمین هایی که تحت اختیارشان است، مسؤول هستند.

در سطح محلی

مرحله اجرایی پایین تر به استان ها و شهرداری ها محول شده است . آن ها باید در ارتباط با حیطه اختیارات و قدرت فدرال، جوامع و منطقه ای، متفاوت عمل نما یند و تابع همه قدرت های بالاتر باشند.

در منطقه والون استان ها فقط نقش توصیه ای در ارتباط با برنامه ریزی فضایی دارند، هر چند کنترل هایی بر ارایه مجوز برای برنامه ریزی را دارند . در مقابل، در منطقه فلاندر استان ها مسؤولیت برنامه ریزی کامل روی منطقه شان را دارند.

پایین ترین مرحله اجرایی به وسیله شهرداری ها شکل می گیرد، که نزدیک ترین جایگاه قدرت به مردم است. مانند استان ها آن ها نیز باید با قدرت های رده بالاتر خود در ارتباط باشند: شهرداری ها باید تصمیمات برنامه ریزی فضایی را ارایه دهند یا به سطح منطقه ای پیشنهادهایی را برای تصویب نهایی ارایه دهند. منطقه والون در حال حاضر یک روش غیر متمرکز را به کار گرفته که به شهرداری ها اختیارات بیشتری ارایه می کند، که آن ها امکان انطباق و پیروی از شرایط برنامه ریزی اصلی را پیدا می کنند.

قانون کلیدی در ارتباط با سیاست برنامه ریزی فضایی و دستورالعمل سیاسی در هر سطح

در سطح ملی

سازمان فضایی ۱۹۶۲ و اقدام برنامه ریزی شهری، مسؤولیت برنامه ریزی فضایی را بین سطوح منطقه ای، شهرداری و استانی تقسیم می کند.

در سطح منطقه ای

سه منطقه به نام های فلاندر، والون و پایتخت بروکسل هستند. همه سیاستهای آن ها بر اساس اقدام برنامه ریزی فضایی ۱۹۶۲ است، اگرچه از دهه ۱۹۸۹ آن ها بر ای تفسیر اقدامات به روش خودشان آزاد هستند، که تفاوت در اولویتها، سیاست ها و سیستم ها ی برنامه ریزی را نتیجه می دهد.

منطقه فلاندر: تا ۱۹۹۶ منطقه فلاندر بر اساس سیستم برنامه ریزی فضایی منطقه ای مبتنی بر چارچوب و اصول اقدام برنامه ریزی فضایی ۱۹۶۲ است . هر چند در ۱۹۹۶ مجریه فلاندر دستورالعمل برنامه ریزی فضایی را تعریف نمود. دستورالعمل جدید در۱۹۹۹ تصویب شد که در نوامبر ۲۰۰۳ بازبینی شد. دستورالعمل برنامه ریزی ساختار فضایی و برنامه های اجرایی فضایی در سطوح منطقه ای، استانی و شهرداری ها توسعه یافت.

منطقه والون: آن ها همه قوانین ۱۹۸۴ در قانون (قانون والون ۱۹۸۴-CWATUP) کنار هم قرار می دهند. تغییرات قابل توجه در این قانون از آن زمان ایجاد شده است .قوانین نهایتا در دسامبر ۲۰۰۳ بازبینی شد. CWATUP را به توسعه برنامه های زیر احتیاج دارد: برنامه ساختار منطقه ای والون، قانون شهری منطقه ای، برنامه زیر منطقه ای˛ برنامه ساختاری شهرداری، برنامه مدیریت شهرداری ، قانون شهری شهردار ی و برنامه مدیریت ویژه.

منطقه پایتختی بروکسل: آن ها هم چنین قانون خودشان را به نام (قانون برنامه ریزی ·فضایی بروکسل ۱۹۹۱) تعریف کرده اند. این قانون سه ابزار مهم در ارتباط با توسعه شهری یا قانون برنامه ریزی فضایی ارایه می دهد: برنامه های فضایی، اختیارات و قوانین توسعه شهری

منبع: الهام فلاح منشادی (دانشجوی دکتری شهرسازی˛ پردیس هنرهای زیبا˛ دانشگاه تهران)

فرستنده: مهسا خدری