تأثیرات مکتب شیکاگو در شهر و جغرافیا- قسمت اول

۱- رواج شیوه مشاهده دقیق واقعیت های اجتماعی، تدوین توصیف­ها و تک نگاری­های شهری و تلاش برای ترسیم زندگینامه­هایی از خانوارهای مهاجر و تحلیل آن­ها برای حل مشکلات مربوط به این اقشار(فکوهی، ۱۳۸۳: ۱۸۱).

۲- اصلاحات اجتماعی و کاهش تنش­ها و بهبود سازوکارهای حیات شهری( فکوهی، ۱۳۸۳: ۱۸۱).

۳- مبارزه با انحرافات اجتماعی و مشکلات زندگی شهری با شناخت دقیق سازوکارهای آن­ها و تحلیل آن­ها( فکوهی، ۱۳۸۳: ۱۸۱).

۴- شهر بعنوان یک قلمرو گروه­های سوداگر و رقابت برانگیز شناخته می­شود که در آن عده­ای در جهت بدست آوردن منابع محدود شهر با یکدیگر به رقابت می­پردازند(شکوئی، ۱۳۶۹: ۲۳-۳۲).

۵- همان نیروهایی که اجتماع گیاهان و جانوران را شکل می­دهد، نقش مؤثری در تحول اجتماعات انسانی یا شکل دادن به آن­ها دارد و بوم­شناسی آشکار کننده تأثیر آن­ها در شکل­گیری فضاست(پاپلی یزدی و سناجردی، ۱۳۸۶: ۲۹۸).

۶- توجه به طبیعت بطوریکه محیط انسانی در دل محیط طبیعی مطرح می­شود(زیاری، ۱۳۸۵: ۱۱).

۷- توجه به شرایط آب و هوایی، توپوگرافی، پوشش گیاهی، خصیصه­های اقتصادی، اجتماعی، مذهبی و قومی و نظام حکومتی در رابطه با ساخت داخلی شهرها، محل انتخابی گروه­های انسانی و همه پدیده­هایی که در محیط جغرافیایی شهر ظاهر می­شوند اما برای جغرافیدانان بیش از همه، ساخت داخلی شهرها و موقعیت جغرافیایی آن­ها مورد توجه است(پوراحمد و شماعی ،۱۳۸:۱۳۸۴).

۸- ارائه مفاهیمی همچون نومیدی و سازمان­زدایی اجتماعی؛ این مفهوم در واقع در پی ارائه تصویری از ذهنیت و روحیه مهاجرانی هستند که تمام پیوندهای حیاتی خود را با چارچوب­های اجتماعی و ملی خود از دست داده­اند و دچار سردرگمی و نومیدی شده و مستعد انحرافات اجتماعی و سقوط اخلاقی و گرفتار شدن در فقر و تنگدستی هستند( فکوهی، ۱۳۸۳: ۱۸۲).

۹- بهره­گیری از داروینیسم اجتماعی، در زمینه عامل رقابت میان شرکت­ها، بنگاه­های تجاری و خانواده­ها برای دستیابی به نقاط مطلوب شهر(خمر، ۱۳۸۵: ۱۸۲ ).

۱۰- مطرح کردن پهنه طبیعی؛ پارک^۱ پهنه طبیعی شهری را بخشی از شهر (یک محله) می­داند که بدون وجود طرحی از قبل پدید آمده باشد و کارکردی خاص در مجموعه شهری داشته­باشد. پهنه طبیعی دارای تاریخی طبیعی یعنی ناشی از حرکات طبیعی نیز هست. این پهنه­ها بر اساس تعلق­های فرهنگی، اجتماعی یا موقعیت­ها، افراد را در هر محله توزیع می­کنند( فکوهی، ۱۳۸۳: ۱۸۳).

۱۱- ارائه رویکردی محیط شناسانه(محیط شناسی شهری)( زیاری،۱۳۸۵: ۱۱).

۱۲- درنتیجه گوناگونی اجتماعات شهری و تحرک اجتماعی، نسبت بسیاری از شهروندان کرداری ضداجتماعی پیدا می­کنند و بدون اعتنا به دیگران به زندگی خود ادامه می­دهند (http://www.pajoohe.com/fa/index.php? Page= definition&UID= 41182).

۱۳- برخورد جغرافیای شهری با مسائل اجتماعی شهرها(زیاری،۱۳۸۵: ۱۱).

۱۴- توجه به جغرافیا بعنوان علم بوم شناسی انسانی(شکوئی، ۱۳۸۷: ۲۲۷).

۱۵- توجه به خرده فرهنگ­ها و اینکه جامعه شهری در استیلای یک فرهنگ ساده و متجانس نیست بلکه از خرده فرهنگ­های گوناگون ساخته شده­است(ربانی، ۱۳۸۷: ۲۸۶).

۱۶- محیط شهری با وجود مجاورت جغرافیایی ساکنانش، فاصله اجتماعی را تشدید می­کند که در شهرهای بزرگ بیش از شهرهای کوچک و متوسط است

(http://www.pajoohe.com/fa/index.php? Page= definition&UID= 41182).

۱۷- شهر، متشکل از محله­ هایی است که بنا بر نظامی منظم شده­است، نظامی که ناشی از طرح یک نقشه نیست، بلکه ناشی از گرایش­های خود به خودی وضعیت شهری است(پوراحمد و شماعی،۱۴۰:۱۳۸۴).

۱۸- برای تحلیل سکونت­گاه های نامتعارف و اساساً تحلیل فضاهای شهری باید به چهار متغیر اندازه و ویژگی­های جمعیت، سازمان اجتماعی، محیط طبیعی و بالاخره فناوری رجوع کرد و با ارزیابی این متغیرها دلایل مستتر در پس نا همگونی­های مکانی چه در درون هر شهر، چه در فضای ملی و چه در سطح بین­المللی را استنتاج کرد(پاپلی یزدی و رجبی سناجردی، ۱۳۸۶: ۲۹۷).

۱۹- تحلیل مشکلات شهری از جمله انحرافات اجتماعی و بزهکاری جوانان درخلال تبلورهای فضایی(فکوهی، ۱۳۸۳: ۱۸۸).

۲۰- رابطه تراکم و پراکندگى جمعیت و نحوه توزیع و رابطه آن با آسیب‌هاى اجتماعى (http://vista.ir/content/118173).

۲۱- بیرون بردن صنایع بسوی مناطقی دورتر از شهر و استقرار آن­ها در نزدیکی شهری دیگر و تمرکززدایی ( فکوهی، ۱۳۸۳: ۱۸۸).

۲۲- ایجاد فاصله اجتماعی میان خرده فرهنگ­های مهاجر و فرهنگ غالب قدرتمند جامعه، به مهاجران این امکان را می­دهد که خود را برای ورود به آن جامعه آماده کنند( فکوهی، ۱۳۸۳: ۱۸۹).

۲۳- مطالعه محله بعنوان یک واحد اجتماعی- برای اولین بار- توسط پیشگامان اکولوژی شهری این مکتب، رابرت پارک و رودریک مکنزیصورت گرفت که در یک محدوده فیزیکی(محله) در شناخت گروه­های اجتماعی بر روی :

۱- کیفیت زندگی گروه­ ها ۲- کیفیت رفتارها ۳- انواع بزهکاری­ ها ۴- پراکندگی مبتلایان به بحران­های روانی تأکید می­کنند(شکوئی،۴۰:۱۳۸۹).

۲۴- جمعیت در شهرها مرتباً در حال افزایش است و ساختمان­هایش پیچیده­ترند و حومه­هایش توسعه می­یابند (http://www.pajoohe.com/fa/index.php? Page= definition&UID= 41182).

۲۵- محیط­ شناسی فرهنگی و تحلیل محیط شناسی شهری بر اساس آن( فکوهی، ۱۳۸۳: ۱۹۰).

۲۶- بررسی روابط فضایی- زمانی بر اساس رابطه گزینشی و توزیعی که انسان با طبیعت برقرار می­کند و تفاوت اندکی که با سایر اشکال طبیعی دارد( فکوهی، ۱۳۸۳: ۱۹۰).

۲۷- ارائه مفهوم تراکم منطق ه­ای؛ گزینش فزاینده شمار هرچه بزرگ­تری از مردم به اسکان­یابی در یک پهنه یا منطقه خاص( فکوهی، ۱۳۸۳: ۱۹۲).

۲۸- تقویت و تأکید بر مطالعات پیمایشی و تحلیل واقعیات اجتماعی بر اساس روابط میان متغیرها

( فکوهی، ۱۳۸۳: ۱۹۷).

۲۹- ارائه الگوی روستا- شهری برای حل مشکلات شهری( زیاری،۱۳۸۵: ۱۱).

۳۰- نرخ جرائم به نسبت فاصله از مرکز شهر، بطور گسترده­ای تفاوت پیدا می­کند.

http://galin.blogfa.com/8707.aspx)).

۳۱- بالاترین نرخ­های جرم مربوط به این مناطق هستند: نواحی که ساختار فیزیکی به هم ریخته­ای دارند و نواحی که جمعیتشان را از دست می­دهند(همان).

۳۲- نرخ­های بالای جرم در طول زمان ثابت باقی می­ماند، حتی اگر ترکیب جمعیت تغییر یابد(همان).

۳۳- استفاده از روش­های کمی برای جرم شناسی(همان).

۳۴- با ورود مکتب شیکاگو، شهرسازی وارد مرحله نویی می­شود و نوع جدیدی از شهرها پا به عرصه وجود می­گذارند و توسعه شهری آمریکا را در اختیار خود می­گیرد:

۱- آسمان خراش­های بلند مرتبه به صورت یک شهر کوچک، با نقش­های جدید و نیروی اقتصادی و انحصاری فوق­العاده زیاد در بخش مرکزی شهرهای آمریکا ظاهر می­گردد.کارخانه­ها از این بخش انتقال می­یابند و شهرهای بزرگ از نظرسیاسی قطعه قطعه می­شوند.

۲- هر یک از حومه­های شهری به طبقه ویژه­ای اختصاص می­یابد و هر گروه، زندگی در مجاورت هم­گروه خود را ترجیح می­دهد.

۳- در این دوره کارخانه­ها، در سراسر مادر­شهرهای بزرگ پراکنده می­شود. منطقه کارگر­نشین در همه جا دیده می­شود. مثل این است که همه چیز در همه جا پراکنده شده­است، به عبارتی دیگر، مادر­شهرهای بزرگ کاملاً قطعه قطعه شده­اند و اتومبیل و کامیون­ها این قطعه­ها را به هم پیوند می­دهند(شکوئی،۱۵۶:۱۳۸۹).

۳۵- عدم دخالت دولت در امور اقتصادی( خمر، ۱۳۸۵: ۱۸۲).

۳۶- تأکید بر ساخت داخلی شهرها بر اساس مراحل اکولوژیک، هجوم، توالی و جدایی گزینی با تأثیر پذیری از داروینیسم اجتماعی(شکوئی، ۱۳۸۹: ۱۳۰).

۳۷- شهرها به اندازه کافى شبیه هم هستند و وجوه تشابه بین دو شهر را مى‌توان در سایر شهرها تعمیم داد   http://vista.ir/content/118173

فرستنده: زهرا جوهری