مناطق آزاد تجاری

در دنیای امروز بدلیل گستردگی و پیچیدگی روابط اقتصادی میان کشورها با مفاهیم و مباحث جدیدی روبه رو هستیم. منطقه آزاد تجاری هم یکی از این مباحث است که در حال حاضر به باور بسیاری از اقتصاد­دانان، به منزله سنگ بنای رشد و توسعه اقتصادی کشورها در دهه­ های اخیر محسوب می­شود.

امروزه بسیاری از کشورهای در حال توسعه، تجارت آزاد را رها کرده­اند که مهم­ترین دلایل برای اتخاذ این تصمیم، حمایت از صنایع نوپا، رهایی از تک محصولی شدن، افزایش درآمد دولت، ایجاد اشتغال و برقراری موازنه تجاری بوده ­است.

منطقه آزاد مکانی برای توسعه فعالیت­ های گوناگون اقتصادی در انطباق باشرایط مناسب طبیعی، اقلیمی و اجتماعی از طریق پیوند نیروهای داخلی با بازارهای بین­ المللی است و چگونگی رفتار با مشتریان خارجی اهمیت بسزایی در جذب سرمایه گذاری ­ها در این مناطق را دارد و می­ تواند الگویی مناسب یا بازدارنده در جهت همکاری­ های بین­ المللی در کشور محسوب شود. آزادی فعالیت در این مناطق در سطحی قابل پذیرش برای سرمایه­ گذاران ویژگی اصلی این­گونه مناطق بشمار می­رود. لذا باید برای جذب سرمایه ­گذاران داخلی و خارجی، مجموعه­ ای از عوامل و امکانات مالی و فیز کی بطور کافی در تمام زمینه­ ها فراهم شود تا مناطق آزاد در طی فعالیت­های خود، از یک سو شرایط لازم را برای ایجاد روابطی سازمان یافته با اقتصاد ملی برقرار سازند و بتوانند فضای باز اقتصادی منطقه را به درون اقتصاد ملی، منتقل کنند.

منطقه آزاد، قلمرو معینی از سرزمین اصلی است که در آن، تجارت آزاد با سایر نقاط جهان با قوانین خاص و متفاوت از سرزمین اصلی مجاز شناخته شده­است. این مناطق با ایجاد مشوق­ ها و معافیت­ های متنوع سعی دارند که سرمایه­ گذاری خارجی را جذب و آن را در تولید کالاهای صادراتی مورد استفاده قرار دهند. سپس با صادرات این کالاها کشور از آثار و مزایای مثبت صادرات و تجارت نظیر ایجاد اشتغال، رشد اقتصادی، توسعه منطقه­ ای و … برخوردار نمایند (معاونت برنامه­ ریزی و بررسی­ های اقتصادی، ۱۳۸۳: ۲).

هدف اصلی ایجاد مناطق آزاد در کشورمان این بود که ما از لحاظ صادرات به بازارهای جهان نزدیک­تر شویم و در این مناطق برخی از قوانین و مقرراتی که سد راه صادرات کالاها است، از میان برداشته شود و صادرکنندگان به راحتی بتوانند در این مناطق کالای خود را عرضه کنند، به خصوص اگر تولیدکننده نیز باشد، در این مناطق می تواند فارغ از یک سری محدودیت ها و ضوابط دست و پاگیر، کالاهای تولیدی خود را به راحتی عرضه کند.

مناطق آزاد پلی بین اقتصاد محدود و بسته ملی ایران با اقتصاد بین­ المللی است و بطور روز افزون باعث پیوستگی اقتصاد ملی با اقتصاد باز و پویای جهانی می­شود که این پیوستگی، موجبات بهره­ گیری از امکانات بین­ المللی در زمینه فن­آوری، سرمایه، مدیریت و نیروی انسانی متخصص را به گونه­ ای میسر می­کند که فرآیند توسعه شتاب بیش­تری می­گیرد.

فرستنده: خانم زهرا جوهری