معرفی استان فارس

استان فارس یکی از کهن ترین مناطق ایران است که ۱۲۱۰۰۰ کیلومتر مربع وسعت دارد و تقریبا ۷% کشور را شامل می شود. این استان چه از لحاظ طبیعت گردی و چه فرهنگی از مهمترین مناطق کشور به شمار می آید.
فارس با توجه به وسعت زیاد و نزدیکی به خلیج فارس در نواحی جنوبی و مجاورت به کویر در نواحی شمال شرق، دارای تنوع اقلیمی زیاد و منحصر به فردی است. سه ناحیه آب و هوایی متمایز در استان فارس وجود دارد. نخست ناحیه کوهستانی شمال و شمال غربی با زمستان‌های نسبتا سرد و تابستان‌های معتدل. دوم نواحی مرکزی با زمستان‌های نسبتا بارانی و معتدل و تابستان‌های گرم و خشک. ناحیه سوم در جنوب و جنوب شرقی دارای زمستان‌های معتدل و تابستان‌های بسیار گرم است.

وجود جاذبه های طبیعی مانند آب و هوای مطلوب، غارهای طبیعی، تنوع ناهمواری ها، وجود مناطق ییلاقی و قشلاقی، دریاچه ها، رودخانه ها، چشمه های آب معدنی، نواحی جنگلی، پارک های حفاظت شده، حیات وحش و زیبایی پوشش گیاهی این استان، از جمله پدیده هایی محسوب می شوند که می توانند در جذب گردشگران و مسافران به استان موثر باشند.
علاوه بر جاذبه های طبیعی، آثار بازمانده از ایران پیش از اسلام که جزء میراث جهانی محسوب می شوند از چنان جاذبه هایی برخوردارند که توانایی جذب هر نوع تور گردشگری را از نقاط مختلف دنیا دارند.
.”فارس” و “فارسی” شکل عربی‌شده “پارس” و “پارسی” هستند. برخی از ایرانیان همواره در تاریخ و ادبیات ایران زمین همان “پارس/پارسی” را بکار برده‌اند و این ویژگی تا امروز همچنان پابرجاست. به گفته لغتنامه دهخدا و دانشنامه بریتانیکا به فارس، “فارسستان” هم گفته شده است.
استان فارس را یکی از مهمترین استانهای کشور از لحاظ گردشگری فرهنگی و آثار باستانی پیش از اسلام به شمار می آید. این استان گرچه  از لحاظ قدمتِ آثار باستانی شاید آثاری با قدمت هگمتانه و چغازنبیل نداشته باشد؛ لیکن به دلیل سالم ماندن نسبی بسیاری از آثار باستانی هخامنشی در آن بیشک منحصر به فرد است.
تاریخ ایران زمین، به نظر آنوبانینی، از هر جهت با تاریخ فارس گره خورده است. کوروش کبیر، شاه شاهان و بنیانگذار سلسله عظیم هخامنشی (۶۷۰-۳۳۰ پیش از میلاد) از این خطه برخواسته است. این پادشاه یگانه و بی نظیر که استقرار حکومت بزرگ پارسی و انتشار اولین منشور حقوق بشر توسط وی به انجام رسید از خاک پاک پارس بر آمده و در این خطه کهن خفته است.

تخت جمشید و بسیاری از بناهای شکوهمند باستانی ایران زمین، یادگاران این سلسله و به خصوص داریوش هخامنشی، پادشاهِ قدر قدرت آن است.
بر خواستن اردشیر بابکان، سرسلسله و بنیانگذار امپراطوری بزرگ ساسانی (۲۲۶-۶۴۲ میلادی)، از فارس نیز از نکات قابل توجه در تاریخ این خطه است.

اردشیر بابکان با پیروی از تعالیم زرتشتی حکومت عظیمی را پایه گذاری کرد که در شکوه و عظمت و افتخار از هخامنشیان چیزی کم نداشت. ساسانیان که خود را جانشین هخامنشیان میدانستند با پایان دادن به حکومت بیگانگان سلوکی و اشکانی، اوج قدرت و فرهنگ ایرانی را به جهانیان نشان دادند.
این سلسله با شکست دادن رومیان در زمان شاپور اول، پیروزی بر اعراب در زمان شاپور دوم و پیروزی بر لشگر متجاوز چین در زمان هرمز چهارم (به سرلشگری بهرام چوبین) و پیروزیها و افتخارات بسیار دیگر؛ امپراطوری فرهمند ایرانی را گسترش دادند.
حکومت انوشیروان دادگر (خسرو اول) که پند و اندرزهای خردمندانه اش در طول تاریخ بر تاج پادشاهان ایرانی نگاشته شده و خدمات وی در اعتلای فرهنگ غنی ایرانی؛ از نمونه های برجسته حکومت پادشاهان این سلسه بوده است.

فیروزآباد

شهرستان فیروز آباد با وسعتی حدود ۳۵۷۵ کیلومتر مربع در جنوب غربی استان فارس و حدود ۹۵ کیلومتری جنوب شیراز قرار دارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۱۶۰۰ متر و ارتفاعات عمده آن به صورت دو رشته کوه با جهت شمال غربی به جنوب شرقی کشیده شده است. وجود این ارتفاعات باعث گردیده که این منطقه از آب و هوایی معتدل برخوردار باشد.
شهرستان فیروزآباد از جمله شهرهای پرجاذبه اما به نظر آنوبانینی گمنام در زمینه گردشگری و توریسم می باشد. شهری که امروزه فیروزآباد نامیده می شود، پیش از آن شهر گور نام داشته است. بر اساس منابع تاریخی معتبر، شهر گور یا جور را اردشیر بابکان (بنیانگذار سلسله ساسانی) بنا کرد و آنرا تختگاه خود قرار داد. پس از مرگ اردشیر به سال ۲۴۱ میلادی، الگوی ساختمانی این شهر که دایره ای شکل بوده مورد تقلید فراوان واقع گردیده و تا سده های میانه، نزدیک به چهار صد شهر بدین صورت ساخته شد.
ابن بلخی که یک هزار سال قبل فارسنامه را تالیف کرده است می نویسد: “فیروز آباد که قدیم آنرا گور می نامیدند، به روزگار کیانیان، شهر بزرگی بوده و حصاری عظیم داشت. اسکندر ذوالقرنین چون به پارس حمله کرد چندان که کوشید نتوانست به حصار شهر گور رخنه کند، لذا جهت رودی را که از سر کوه می آمد، به طرف شهر برگرداند و در شهر جاری ساخت تا آنکه تمام شهر گور در آب غرق شد”.
فیروزآباد نسبت به زمین های اطرافش در گودی واقع شده، لذا با آب رودخانه ای که اسکندر در شهر جاری ساخت؛ این شهر به یک دریاچه تبدیل شد. این دریاچه قرن ها باقی بود تا این که اردشیر با تمهیداتی آب دریاچه را تخلیه کرد و شهر جدیدی به جای شهر گور بنا نهاد.

از آن پس این شهر اردشیر خوره نامیده شد. این شهر مجددا در زمان حمله اعراب به ایران ویران شد. زمانی که عضدالدوله دیلمی (گیلانی) بر اعراب حاکم بر این شهر تسلط پیدا کرد، به آبادانی ویرانه ها همت گماشت و از آن به بعد این شهر فیروزآباد نامیده شد.
اماکن تاریخی و زیارتی این شهرستان شامل: قلعه دختر، آتشکده مناره شهرگور، نقش تنگاب، امامزاده بزرگ در میمند، امامزاده اسماعیل، بی بی حور، بی بی نور، امامزاده شاه حیدر و امامزاده شعیب می باشد. اماکن سیاحتی این شهرستان نیز عبارتند از رودخانه تنگاب، تنگ خرقه، تنگ هایقر، چشمه حنیفقان (چهل چشمه)، رودخانه کنارسیاه، چشمه زنجیران، تنگ رودبال، دانال بهشت خرقه، جنگلهای طبیعی دشت موک و دشت کل.

مرودشت

شهرستان‌ مرودشت در شمال‌ شیراز واقع‌ شده‌ و آب‌ و هوای‌ آن‌ در نواحی‌ کوهستانی‌ سردسیر و در سایر نواحی‌ معتدل‌ است‌. کاوش‌های‌ علمی‌ تاریخی‌ نشانگر آن‌ است‌ که‌ هزاران‌ سال‌ پیش‌ از آنکه‌ داریوش‌، تپه‌ سنگی‌ را بر دامان‌ کوه‌ رحمت‌ برای‌ احداث‌ کاخ‌های‌ خود انتخاب‌ کند، اقوام‌ متمدن‌ در دشت‌ وسیع‌ مرودشت‌ می‌زیسته‌اند. آثار کشف شده در محوطه ی “اشکفت گاوی” در جلگه ی مرودشت حکایت از زندگی انسان در دوره پیش از تاریخ (۸۵۰۰۰-۳۵۰۰۰ سال پیش) دارد. ویرانه‌های‌ شهر باستانی استخر و تخت‌ جمشید بخشی‌ از تاریخ‌ این‌ شهر را به‌ نمایش‌ می‌گذارند.
شاید بتوان این شهرستان را با وجود تخت جمشید، پاسارگاد، نقش رستم و سایر آثار باقی مانده از امپراطوری بزرگ هخامنشی یکی از معروفترین نقاط گردشگری ایران در سطح جهانی نامید. نام آثار باستانی این منطقه که در فهرست میراث جهانی بشریت قرار دارد برای هر جهانگردی نامی آشناست؛ حتی بسیاری از مردم صاحب فرهنگ جهان نام ایران را با نام تخت جمشید (persepolis) و پاسارگاد می شناسند؛ و این مهم لزوم توجه بیشتر به این منطقه و آثار باستانی آن را یاد آوری می کند.

کازرون

کازرون یکی از شهرهای استان فارس و مرکز شهرستان کازرون است. فاصله این شهر از تهران ۱۰۵۰ کیلومتر و در میانه راه شیراز به بوشهر قرار دارد. کازرون با تاریخی کهن، دارای آثار باستانی و تاریخی فراوانی است. آب فراوان و هوای مساعد باعث شده این منطقه در طول تاریخ مورد توجه سلاطین و صاحبان قدرت قرار گیرد. وجود آثار پیش از تاریخ و تاریخی ارزشمند در این شهرستان، این نظر را تایید می‌کند. در سال های بین ۴۸۳ تا ۴۹۵ بعد از میلاد، کازرون با تلاش فیروز (پسر بهرام ساسانی) پیشرفت یافت و در زمان قباد در سالهای ۴۸۷ تا ۴۹۸ بعد از میلاد مجدداً توسعه و پیشرفت یافت.
در پهنه شهرستان کازرون آثار تاریخی زیادی وجود دارد اما بدون تردید بیشترین آثار این منطقه مربوط به دوره ساسانی است.  بزرگترین مجسمه سنگی دوره ساسانی (مجسمه شاپور اول) ، ۹ نقش برجسته از ۳۰ نقش برجسته دوره ساسانی، شهر تاریخی بیشاپور ،  بزرگترین کتیبه دیواری عهد ساسانی معروف به کتیبه کرتیر به طول ۲۰/۵ متر و عرض ۷۰/۲متر ، معبد زیبای آناهیتا (الهه آب) ، آتشکده های متعدد، عبور جاده شاهی از این دیار و آثار ارزشمند دیگر ، همه و همه حکایت از عظمت تاریخ این شهرستان دارد.

از جمله دیدنی های کازرون می توان به موارد زیر اشاره نمود:
دریاچه پریشان، آتشکده کازرون، تنگ شکان، غار شاپور، شهر تاریخی بیشابور، نرگس زار ها، کاروانسرای میان کتل، قلعه دختر دوان، گور دختر، باغ نظر، بقعه پیر بنکی، چشمه ساسون، چشمه اس علی، چشمه رنجان، سر آب اردشیر، قلعه نارنجی، سیلاغ حلال حروم، آبشار روستای حکیم باشی، تنگ تیکاب، تنگ چوگان، دشت بخنگ، دشت برم، روستای دوان، سرو کلونی، چاه برفی عبدوئی، حوض بیدمشک، دره اوسودوک

جهرم

شهرستان جَهرُم یکی از شهرستانهای زیبا و باستانی استان فارس می باشد. این شهرستان از شمال به شهرستان فسا، از غرب و جنوب به شهرستان فیروزآباد، از شرق به شهرستان داراب، از شمال غربی به شهرستان شیراز و از جنوب شرقی به شهرستان لار محدود می‌شود.
گردشگاه “بنیز” از مهم ترین جاذبه های طبیعی این منطقه از نظر آنوبانینی است. مسجد جامع جهرم از آثار دوره صفوی است و همچنین در جنوب شهر جهرم روی تپه ای باصفا، آتشکده قدمگاه دیده می‌شود که بر تمام جهرم مشرف است و از جمله آثار باستانی و دیدنی منطقه به شمار می‌‌آید. مقبره جاماسب حکیم نیز از دیگر جاذبه های تاریخی منطقه است که به دوره ساسانی مربوط می‌شود. بزرگ‌ترین غار دست ساز جهان که بنام ” غار سنگ‌شکن” معروف است در این شهر قرار دارد. غار ورا نیز از دیگر جاذبه‌های طبیعی این منطقه است.

شیراز

شیراز مرکز استان فارس، یکی از کلانشهرهای ایران و یکی از مهمترین شهرهای توریستی ایران است. ارتفاع این شهر از سطح دریا حدود ۱۵۰۰ متر بوده و در دامنه‌های رشته‌کوه های زاگرس قرار گفته است. فاصله شیراز تا تهران حدود ۹۱۹ کیلومتر می باشد.
در افسانه ها آمده است که شیراز فرزند تهمورس (از پادشاهان سلسله پیشدادیان) شهر شیراز را تأسیس کرد و نام این شهر برآمده از نام اوست. به روایتی دیگر؛ نام این دیار “شهر راز” بوده که به اختصار شیراز خوانده شده است. در حالی که بر اساس تحقیقات “تدسکو” شیراز به معنای مرکز انگور خوب است و بالاخره بنا به نوشته کتاب “صورالاقالیم”، از جهت وجود دام های بسیار در دشت شیراز، آنجا را “شیرساز” نامیده اند. علاوه بر این؛ در گذشته، شیراز را شیدراز به معنای شیب بلند می خوانده‌اند. چون سطح این جلگه دارای شیب زیاد و طولانی است. حتی هم اکنون به محل‌های پایین شیراز؛ شی بازار یا شیب بازار می‌گویند.
این شهر از لحاظ پتانسیل گردشگری و جذب توریست از مهمترین شهرهای کشور است و چه از لحاظ طبیعت گردی چه از لحاظ فرهنگی، آثار باستانی و اماکن زیارتی کم نظیر است.که از مهمترین آنها آنوبانینی میتواند موارد زیر را نام ببرد: باغ دلگشا، باغ ارم، نارنجستان قوام، باغ عفیف آباد، باغ زیبای جهان نما، حافظیه، آرامگاه سعدی (سعدیه)، ارگ کریم خان، آستانه مبارکه حضرت شاهچراغ، دروازه قرآن، بازار وکیل، آرامگاه سیبویه، آستانه سید علاالدین حسین، حمام وکیل، آرامگاه خواجوی کرمانی، بقعهٔ هفت تنان، بقعهٔ چهل تنان، موزهٔ پارس، مسجد جامع عتیق، عمارت کلاه فرنگی و…
شیراز؛ این شهر باستانی، در طی گذشت ایام به القاب گوناگونی شهرت داشته که از آن جمله دارالملک، دارالعلم، ملک سلیمان را می توان نام برد. اما شاید مشهورترین و قدیمی ترین لقب شیراز همان ملک سلیمان است و بدین خاطر بر بسیاری از بناهای قدیمی شهر همچون عمارات باغ نظر، سردر بازار مشیر، نارنجستان قوام و… تصویرهایی از حضرت سلیمان نقش شده است که معمولا وی را بر تختی نشسته و در وسط مجلس نشان می‌دهد. عده‌ای از وزرا و تعدادی از دیوها گوش به فرمان او در اطرفش ایستاده‌اند و تعدادی از حیوانات وحشی و اهلی نیز در بین گلها و درختان و بدور حضرت سلیمان ترسیم شده اند.

منابع:
wikipedia (dot) org
farsfair (dot) ir
parc (dot) ir
تاریخ هرودوت، ترجمه وحید مازندرانی
ایران باستان، نادر میر سعیدی