مقدمه ای بر برنامه ریزی محلات پایدار

رشد فزاینده شهری ناشی از افزایش طبیعی جمعیت و افزایش مهاجرت های ناشی از نبود اعتدال در برنامه ریزی مکانی –اجتماعی و اقتصادی کشور به همراه تصمیم دولت در تمرکز با ایجاد فعالیت های اقتصادی ،اجتماعی و جاذبه های دیگر مهاجر پذیر ،بیشترین تاثیر را در گسترش ابعاد کالبدی و اجتماعی کلان شهرها داشته و بر روی کیفیت زندگی اثر گذاشته است . این اثرات طیف وسیعی از معظلات و مشکلات اجتماعی اقتصادی ،فرهنگی و نا به سامانی های کالبدی – فیزیکی را به همراه داشته است. در این میان روابط بین انسانها و سلامتی و کیفیت زندگی آنها دستخوش دگرگونی و نابه سامانی های بسیاری شده است. مجموعه این عوامل موجبات بروز مشکلات متعدد را در زمینه های : زیست محیطی ، اجتماعی و اقتصادی در شهر را سبب شده است که زندگی را با تهدیداتی مواجه کرده است.یکی از راهکار های که میتواند به برون رفت از این مشکلات کمک کند برنامه ریزی شهری بر مبناء توسعه پایدار می باشد

نظریه توسعه پایدار حاصل بحث های طرفداران محیط زیست درباره مسائل زیست محیطی به خصوص محیط زیست شهری است که به دنبال نظریه (( توسعه پایدار )) برای حمایت از منابع طبیعی ارائه شد . توسعه پایدار شهری نیازمند شناسایی محدودیت های محیطی برای فعالیت های انسانی در ارتباط با شهر ها و تطبیق روشهای طراحی در این محدودیت هاست. در این نظریه موضوع نگهداری منابع برای حال وآینده از طریق استفاده بهینه از زمین و وارد کردن ضایعات به منابع تجدید ناپذیر مطرح است. نظریه توسعه پایدار شهری موضوع های جلو گیری از آلودگی های محیط شهری و ناحیه ای ؛ ناحیه ای و ملی ؛ حمایت از بازیافت ؛ عدم حمایت از توسعه های زیان آور و از بین بردن شکاف بین فقیر و غنی را مطرح می کند. همچنین راه رسیدن به این هدف را با برنامه ریزی شهری ، روستای ، ناحیه ای و ملی در برابر قانون ، کنترل کاربریها و کنترل بیشتر در شهر و روستا می داند. این نظریه به مثابه دیدگاهی راهبردی ، به نقش دولت در این برنامه ریزی ها اهمیت می دهد و معتقد است دولتها باید از محیط زیست شهری حمایت همه جانبه ای داشته باشند.

روند سریع شهری شدن گسترش وسیعی از فضاهای شهری را تحت تاثیر قرار داده است که این روند در اکثر شهرها از تعادل برخوردار نبوده و باعث بروز مشکلات فراوان بویژه در محلات شهری که سلول های تشکیل دهنده شهر ها به شمار می آیند شده است.

رشد بی ضابطه شهرها و به تبع آن محلات که تراکم را افزایش داده و به بروز نا به سامانی ها و ناهنجاری در محلات منجر شده که آینده شهر و رشد متوازن و متعادل آنرا با تهدید روبه رو ساخته است. از این رو نیاز است تا با برنامه ریزی های علمی و عملی به رفع این مشکلات پرداخت .برنامه ریزی بر مبناء توسعه پایدار محله ای باعث ایجاد تعادل در محلات خواهد شد. برای این کار برنامه ریزی شهری در مقیاس محله و خرد مقیاس می تواند پاسخ گو باشد.

در رابطه با توسعه پایدار نظریات و تعاریف متعددی ارائه شده است که در تمامی این تعاریف ،مبحث ارتقاء کیفیت زندگی ضمن در نظر گرفتن ظرفیت تحمل محیط زیست و پاسخ گویی به نیازهای نسل حاضر بدون ایجاد محدودیت برای امکانات نسل های آینده در راستای تامین نیازهایشان مد نظر می باشد.

تهیه و ارسال : زهرا غفوری کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری