مدیریت شهری در آلمان

به طور کلی سیستم مدیریت شهری کشورهای اورپایی شباهتهای بسیاری وجود دارد همان گونه که حکومتهای ملی این کشورها نیز این شباهتها موجود است و اطلاق دموکراسی غربی به همه این کشورها در واقع نشانگر این شباهتهاست گذشته از این که سیستم دموکراسی غربی بر ایالات متحده و آلمان حاکم است شباهتی نیز بین این دو کشور موجود است و آن این که هم ایالات متحده و هم آلمان به صورت فدرال اداره می شوند.

رابطه با حکومت مرکزی و حکومتهای محلی : اصولا در سیستمهای حکومتی فدرال دولت مرکزی در امور محلی ایالات و شهرها کمتر دخالت می کند این نکته در مورد آلمان هم صادق است چراکه حکومتهای محلی از استقلال بیشتری برخوردار هستند. شهرداریها ، حکومتهای محلی ، استانداریها و فرمانداریها در تمام امور مربوط به خود اختیار کامل دارند و وظیفه دولت فقط نظارت است که در صورت نیاز و بروز حوادث ، کمکهای مالی ، فنی و اضطراری نیز ارایه می دهد. به طور کلی این کمکهای مالی ۲۵ درصد کل درآمد شهرداریها را در آلمان تشکیل می دهد. اساساً همیاری شهرداریها –هم در بخشها و هم در ایالات در آلمان معمول است . این همیاری ممکن است هم بین بین شهرداریهای همسایه صورت گیرد و هم از طریق اتحادیه شهرداریها .

مشارکت مردم : ماهیت حکومت ملی در آلمان نیز دموکراسی غربی است و این کشور سیستم سرمایه داری دارد ولی سیستم سرمایه داری در آلمان مانند اکثر کشورهای اروپایی دارای حدت و شدت سرمایه داری آمریکا نیست . یک نمود این کیفیت این است که برخی از کشورهای اروپایی دارای احزاب کمونیست هستند.و این احزاب در مجالس ملی و محلی این کشورها نماینده دارند و یا در فرانسه سوسیالیستها همچنان حکومت را در دست دارند. درآلمان نیز سوسیالیستها مدتها زمامدار بودند و اکنون نیز اقلیتی نیرومند را در این کشور به وجود می آورند. حال آن که در ایالات متحده عضویت در حزب کمونیست و وجود این حزب غیرقانونی است و داشتن گرایشهای سوسیالیستی نامقبول می باشد . از همین رو در آلمان در حکومت ملی و محلی ، مردم موثرند. حتی برخی از قوانین کشور آلمان ، مشارکت مردم را یا در واقع فراهم آوردن امکانات این مشارکت به صورت اجباری در آورده است .

شهرداران : در سیستم مدیریت شهری آلمان نیز سه مدل در شیوه کار و قدرت و اختیارات شهرداران وجود دارد که البته با تفاوتهایی چند شبیه همان سه مدلی است که در بررسی قدرت و اختیارات شهرداران آمریکایی از انها نام بردیم . مدل شهردار- شورا ، مدل اداره شهر توسط کمیسیونرها ، مدل اداره شهر توسط مدیر هر سه مدل با تفاوتهایی در آلمان نیز وجود دارد. به عنوان مثال در دو ایالت باواریاوبادن – و ورتمبروگ سیستم شهردار پرقدرت حاکم است در این سیستم به نظر می رسد که شهردار پرقدرت آلمان از شهردار پرقدرت آمریکایی نیرومندتر است . مدل دوم به آلمانی مدل ماگیسترات نامیده می شود که معادل همان مدل آمریکایی اداره شهر توسط کمیسیونرها می باشد. در این مدل مدیریت شهر به جای یک نفر (شهردار) توسط یک هیات صورت می گیرد. در نوع سوم مدل از طرف مجلس یک نفر به عنوان مدیر شهر به این سمت انتخاب می شود. وی باید دارای گزینش سیاسی خاصی نباشد ولی در اداره شهر واجد سابقه ، تجربه و تبحر باشد. مدیر فقط جوابگوی مجلس است و بر تمام اداره های مختلف شهر مدیریت دارد. پست شهردار عملاً یک پست تشریفاتی است ولی در عین حال ناظر بر امور شهر است مدت ماموریت مدیران شهر ممکن است ۶ ، ۸ و یا حتی ۱۲ سال باشد که نسبت به مدت ماموریت مدیران آمریکایی طولانی تر است . این مدل در آلمان کمتر معمول است و از مدل آمریکایی مشابه خود اقتباس شده در این سیستم چون شهردار مستقیماً منتخب مردم نیست بیشتر خود را مسول سیاستمداران می داند تا مردم . در آلمان مدت ماموریت شهردار ممکن است تا ۱۲ سال به درازا بکشد و به همین دلیل نگرانی و دغدغه ای برای انتخاب مجدد ندارد و از این نظر نیز خود را دست کم به صورت مستقیم پاسخگوی مردم نمی داند.

منبع : بررسی ساختار مدیریت شهری در ایران ، مجری دکتر مزینی ، نشر مرکز مطالعات برنامه ریزی شهری وزارت کشور مرداد ۷۸