ایده های جدید مدیریت شهری

از تازه‌ترین رویکردهایی که در نظریه مدیریت شهری می‌توان اضافه نمود تا مدیران شهر بتوانند کارآیی بیشتری را در زمان بحران‌ها را داشته باشند عبارتند از:

۱- نقش دریافت‌کننده اطلاعات
یعنی مدیران شهر از منابع و مراکز سیستم‌های موجود اطلاعات مرتبط با بحران‌ها را جمع‌آوری نمایند و برای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری آتی کارساز می‌باشد.
۲- نقش پخش‌کننده اطلاعات و آگاه ‌کننده
این بعد به نحو اطلاع‌رسانی و آموزش شهروندان در خصوص بحران‌ها می‌باشد یعنی آگاهی‌های لازم در خصوص نحوه برخورد و چگونگی حرکت جمعیت را در بحران‌ها به شهروندان اطلاع‌رسانی نمایید.
۳- نقش تشخیص بحران‌
۴- نقش کارآفرین (گروه‌های اثربخش مواجه با بحران و بلایا)
در دو نقش اخیر مدیران شهری از طریق دریافت نیازها و انتظارات مردم و جامعه بتوانند در خصوص بحران‌های ایجاد شده تصمیمات اثربخش و کارآمدتری در ارایه خدمات به آنان و فرهنگ‌سازی لازم دست بیابند.
تشکیل و سازماندهی گروه‌های اثربخش مواجه با بحران‌ها و بلایا با ترکیبی از اعضای نظام مدیریت شهری و گروه‌ها و شهروندان متخصص در امور و عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ایجاد کند.
مدیریت شهری از طریق مدل فرآیندی مدیریت استراتژیک و با بهره‌گیری از تجارب دیگر کشورهایی که در زمینه دفاع غیرعامل در امور مدیریت شهری تجاربی دارند ماتریس نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها نسبت به تهیه برنامه استراتژیک پدافند غیرعامل و مدیریت بحران و راه‌های مقابله با بحران‌ها و بلایا در قالب یک چشم‌انداز اقدام نماید.
پس مدیران شهری در خصوص نحوه برخورد با بحران‌ها می‌بایست برنامه‌ریزی دقیق داشته و نقاط قوت و ضعف را شناسایی کرده و از فرصت‌های موجود بهره‌برداری لازم به عمل آید و پیش‌بینی لازم در خصوص چگونگی عمل در مقابله با بحران‌های طبیعی و غیرطبیعی و مهم‌تر از همه فرهنگ‌سازی لازم را به عمل آورند.

در فرهنگ‌سازی ارایه خدمات با کیفیت به شهروندان توسط مدیریت شهری در زمان بحران و توجه به انتظارات و نیازمندی‌های شهروندان به شرح ذیل ضروری می‌نماید:
۱- اطلاع‌رسانی سریع، دقیق و در دسترس و رایگان به شهروندان در خصوص بحران به وجود آمده.
۲- سرعت: شهروندان در زمان بحران خواهان تسریع در کار مورد نظر خود هستند.
۳- صحت: شهروندان انتظار دارند درستی نتایج کارها و اقدامات انجام شده را بدانند.
۴- رفتار مناسب: شهروندان آسیب دیده و بحران‌زده خواهان دریافت خدمات با رفتاری مشفقانه و مؤدبانه می‌باشند.
۵- قانونمندی: شهروندان خواهان تدوین ضوابط و رفع هر گونه تبعیض و نابرابری می‌باشند.
۶- سادگی و سهولت: شهروندان آسیب دیده انتظار دارند اداره امور و انجام خواسته‌هایشان به سادگی برطرف گردد.
۷- انعطاف‌پذیری: مدیران شهر در خصوص درخواست شهروندان آسیب دیده نرمش خاصی در اجرای قوانین و مقررات داشته باشند.
مبحث فرهنگی نسبت به دیگر محورها از اهمیت خاصی برخوردار است چرا که تمامی محورها به نوعی در نگرش فرهنگی قرار می‌گیرند.

آثار و شیوه‌های معماری و شهرسازی بهترین محل بروز تجلی نیازها به ویژه عواطف و خواسته‌های روحی انسانی است و محوری است که کلیه حوائج مادی و معنوی آدمی را پیرامون خود گرد می‌آورد. به عبارتی محیط طبیعی و روابط اجتماعی و اقتصادی و نحوه نگرش به زندگی و تبلور فرهنگ، در توسعه و فرهنگ‌سازی، فرهنگ پدافند غیرعامل نقش بسزایی دارد و می‌تواند فرهنگ پدافند غیرعامل را در خود بازتاب دهد. به اعتقاد صاحب نظران نیز «یکی از زمینه‌هایی که قوه ابتکار فرهنگی در آن مجال نمود و تجلی دارد، معماری و شهرسازی است»
چرا که آدمی با تصوری که از خانه و شهر دلخواه خود دارد و پرورش و بیان آن، شاید به بهترین و کامل‌ترین وجه فرهنگ‌سازی پدافند غیرعامل نقش دارد.
اما از آن جا که دستیابی به راهکارهای نوین اجرایی بدون شناخت نقایص و نیازها مقدور نیست و با توجه به این که وسعت قلمرو فرهنگ به وسعت حیات اجتماعی انسان است و مهم‌ترین خصوصیت آن این است که امری عرضی نیست، بلکه انسان آن را در ضمن زندگی در بین مردم فرا می‌گیرد. «به عبارت دیگر انسان با فرهنگ به دنیا نمی‌آید بلکه ضمن رشد در داخل یک فرهنگ خاص ذخایر اندیشه و میراث‌ معنوی شکل گرفته و می‌آموزد»

در این جا ارتباط بین “پدافند غیرعامل” با “ابعاد فرهنگی” می‌بایست مشخص و تدوین گردد.

برای این که بتوان فرهنگ پدافند غیرعامل را نهادینه نمود لازم است سه مرحله ذیل را مد نظر داشته باشیم:
۱- برنامه‌ریزی و سازماندهی امکانات
۲- ایجاد رابطه بین مردم و متولیان پدافند غیرعامل
۳- سپردن امور به مردم

اهمیت اطلاع‌رسانی و چگونگی فراگیر کردن خواسته‌های فرهنگی پدافند غیرعامل نیز یک اصل مهم در موفقیت برنامه‌های توسعه فرهنگ پدافند غیرعامل می‌باشد.
از آن جا که فضای کالبدی شهرها یک محور و کارکرد متمایز از دگرگونی‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تلقی نمی‌شود هر بحث مرتبط با آن را باید به دو بخش یعنی عمومی و تخصصی مجزا نمود. بنابراین ابتدا از برخی آسیب‌های عمده عمومی که در حوزه مورد نظر (یعنی رشد معماری و شهرسازی منطبق با نیازهای فرهنگ‌سازی پدافند غیرعامل) تأثیرگذار تلقی می‌شوند.
موضوع دیگر این که در فرهنگ‌سازی و نهادینه نمودن فرهنگ پدافند غیرعامل در معماری و شهرسازی و فرهنگ جامعه توجه به مسایل دینی و ارزش‌های اسلامی، که لازم است در مسایل و برنامه‌های شهری لحاظ گردند.
هنر مسئولان و برنامه‌ریزان فرهنگی در این است که در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌های خود نیازهای پنهان جامعه را تشخیص دهند و نیازهای گسترده اجتماعی را بر نیازهای فرد ترجیح دهند و در واقع نیازهای شهروندان و فرهنگ و اصول مهندسی پدافند غیرعامل را در معماری و شهرسازی دخیل و درک منطقی از زیبایی‌ها و ارزش‌های فرهنگی پدافند غیرعامل را در فرهنگ معماری و شهرسازی نهادینه نمایند.

گرد آوری : آقای مهندس رضا لاهیجی