مطالعات موردی برنامه ریزی و طراحی سازگار با محیط زیست محله های پایدار

مطالعات موردی:

برنامه ریزی و طراحی سازگار با محیط زیست محله های پایدار: نمونه موردی والبونا (بارسلونا-اسپانیا)

مناطق و محیط شهری در جهان در حال توسعه می باشند. رقم جمعیت شهری در اروپا، امریکا و اقیانوسیه به میزان ۷۰ درصد و در مقیاس جهانی ۵۰ درصد می باشد. رشد جمعیت شهری همچنان روبه رشد خواهد بود.

رشد بی سابقه شهری شدن اثرات مهمی روی محیط زیست زمین خواهد گذاشت که تاکنون مورد توجه کافی قرار نگرفته است.شهرهای دنیا با اینکه تنها ۷/۲ از منطقه سطحی دنیا را اشغال ساخته اند، مسئول ۷۵ درصد مصرف انرژی دنیا و ۸۰ درصد انتشار گازهای گلخانه ای میباشند.

بنابراین پایداری جهانی به طور گسترده ای به مبحثی مهم در پایداری شهری بدل گشته که ضرورت ترغیب مسیرهای معتدل تردر شهرسازی را ترغیب می نماید.

الگوی برنامه ریزی پایدار، دغدغه هایی را در مسائل زیست محیطی سبب نموده که در وضعیتی همسان با اهداف اجتماعی و اقتصادی سنتی قرار می گیرد. بنابراین هدف پایداری در مناطق شهری را می توان به عنوان کاهش استفاده شهر از منابع طبیعی و کاهش تولید ضایعات تعریف نمود ضمن آنکه همزمان به ارتقاء و بهبود زیست پذیری آن جهت سازگاری درون ظرفیت های اکوسیستم محلی، ناحیه ای و جهانی در چارچوب رفاه و عدالت اجتماعی نیز می پردازد.

این واقعیت واضح است که هر مکان می بایست به تعریف فرایند طراحی خود نظیر: ویژگیهای منحصر به مکان (مانند : قلمرو، محتوای اقتصادی،جنبه های تکنولوژیکی ، چارچوب اجتماعی، حقوقی و سیاسی) و شرایط معلوم(مثل: ساختمانهای موجود،زیرساختار،زندگی گیاهی و منظر) بپردازد که باید بافت محلی آن را نیز لحاظ نمود.

از این رو، پیچیدگی طراحی محله پایدار و نیز منحصر بودن هر فرایند و پروژه محرز می باشد. از جمله فواید عدیده طراحی سازگار با محیط زیست :کاهش اثرات زیست محیطی، هزینه ها، نوع آوری، تامین نیازمندیهای زیست محیطی و حقوقی است که موجب افزایش محصول و بهبود تصویر محله و تمامی امور مربوط به شهر می گردد.

در این نمونه توصیف علم اصول (روش شناسی) طراحی شهری سازگار با محیط زیست (طراحی اکولوژیکی) بر مبنای نمونه موردی از منطقه والبونا در شهر بارسلونا می باشد.

شهر بارسلونا در ساحل شرقی اسپانیا با جمعیت تقریبی ۶/۱ میلیون در وسعتی به اندازه ۱۰۰ کیلومتر مربع واقع است. این منطقه دارای اقلیم مدیترانه ای با متوسط بارندگی ۶۰۰ میلی متر و میانگین دمای سالانه ۵/۱۵ درجه سانتی گراد می باشد. رشد سریع شهر در دهه های اخیر حاصل شده که در طی آن از شناختی جهانی نیز برخوردار شده است.

در حال حاضر، معیارهای زیست محیطی در روند برنامه ریزی شهری بیش از پیش از اهمیت برخوردار شده است.

این معیارها شامل: مسائل مرتبط با مصرف آب، ضایعات، انتشار گازهای گلخانه ای و استفاده بهینه انرژی می باشند.

در سال ۲۰۰۸، اعضای شورای شهر بارسلونا متفق القول موافقت نمودند تا به ایجاد پایداری به عنوان نیرویی محرک جهت برنامه ریزی آخرین بخش حوزه این شهر برای شهری شدن اقدامات لازم صورت پذیرد.

این منطقه جدید در منطقه ای قابل توسعه به نام والبونا با وسعت ۶/۳۲ هکتار واقع خواهد شد که در قسمت شمالی شهر قرار دارد (نمودار ۲ ) که در آینده به عنوان سیستم پویا منطقه بندی خواهد شد. (۳/۵۲ درصد راه ریلی ، ۵/۱۲ درصد جاده) تسهیلات (محلی ۵/۱۲ درصد ۴/۱۴ درصد کلانشهر)، فضای آزاد (پارکها و باغات ۹/۴ درصد) و دیگر سیستم های عمومی حفاظتی ۴/۳ درصد.

کاربرد کنونی این منطقه غالبا زمینهای مزروعی ، زیرساختارها و نواحیی است که مورد مسامحه و بی توجهی قرار گرفته اند.

این محله پذیرای ۲۱۲۰ مسکن با نسبت زیربنای تقریبی ۷/ . خواهد بود که فاقد پیوستگی شهری است و نقایصی بسیار از لحاظ ساختاری و کناره گیری از باقی قسمتهای شهر را نشان می دهد.

در حال حاضر به طور کامل با موانع مصنوعی و طبیعی نظیر: رودخانه بزو و چندین جاده ، بزرگراه و راه آهن احاطه شده است.

تهیه و ارسال : مینا صفرخانلو کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری