آشنایی با بزرگراه امام علی (ع) – تهران

بزرگراه امام علی علیه السلام یکی از طولانی‌ترین بزرگراه‌های تهران است که در مسیر خود از ابتدای دارآباد از بسیاری از مناطق و محلات شهر تهران عبور می‌کند تا خود را به حضرت امام خمینی (ره) در جوار بهشت زهرای تهران می‌رساند.

۲۰ سال پیش (۱۳۷۲) روی نقشه تهران شمال شرق و جنوب شرق تهران با یک خط قرمز به هم متصل شد. از آن روز تاکنون اگرچه در مقطعی کوتاه در شمال شرق تهران ۹ کیلومتر بزرگراه ساخته شد اما همچنان کار ساخت آن ناتمام ماند و حتی بار‌ها طرح‌های مختلفی برای ادامه این بزرگراه کشیده شد.

این بزرگراه از داراباد در منطقه یک تهران آغاز و در طول مسیر خود از مناطق ۱۵، ۱۴، ۱۳، ۸، ۷  و ۲۰ عبور می‌کند.

بزرگراه امام علی علیه الاسلام یکی از طولانی‌ترین بزرگراه‌های تهران و همچنین بزرگ‌ترین گذر پرسرعت شمالی جنوبی پایتخت است. این بزرگراه ۳۵ کیلومتر طول دارد که تا سال اردیبهشت سال ۱۳۹۲ تنها ۱۱ کیلومتر آن یعنی از بزرگراه شهید بابایی تا مسیل باختر در محدوده‌ای در شمال خیابان سبلان ادامه یافت.

مشخصات فنی-منطقه‌ای بزرگراه

بیش از چهارهزار پلاک شامل هفت هزار واحد مسکونی معارض در این پروژه تخریب شده‌اند که روند تملک آن‌ها مدت زیادی به طول انجامید. در واقع طرح جامع بزرگراه امام علی (ع) از درون بافت‌های فرسوده در مناطق ۷، ۸، ۱۳، ۱۴، ۱۵ حرکت می‌کرد و به همین دلیل باعث شده بود در دوره‌های مدیریتی مختلف انگیزه کافی برای تکمیل آن وجود نداشته باشد.

اما ادامه ساخت بزرگراه امام علی (ع) در مدیریت محمدباقر قالیباف شهردار تهران با حل مشکل تملک معارضان و اعتبار اجرایی ادامه و پایان یافت.

این پروژه با توجه به بزرگی به منظور تسهیل در اجرا و بالا بردن دقت به ۶ قطعه اصلی تقسیم شده که این قطعه‌ها در مجموع ۲۲ کیلومتر است:

قطعه اول: این قطعه از آغاز پروژه یعنی از مسیل باختر شروع می‌شود و تا شمال خیابان پیروزی به طول ۴. ۷ کیلومتر ادامه دارد.

قطعه دوم: از خیابان پیروزی تا میدان شهید محلاتی به طول ۲. ۲ کیلومتر ادامه دارد.

قطعه سوم: این قطعه از میدان شهیدمحلاتی تا جنوب بزرگراه آزادگان ادامه دارد و طول آن ۵. ۴ کیلومتر است.

قطعه چهارم: آغاز آن از جنوب آزادگان تا بزرگراه شهید کاظم نجفی رستگاری به طول ۱. ۹ کیلومتر است.

قطعه پنجم: از بزرگراه شهید کاظم نجفی رستگاری تا کمربندی شهرری ادامه می‌یابد که طول آن نیز ۱. ۹ کیلومتر است.

قطعه ششم: بعد از اتصال بزرگراه امام علی به بزرگراه شهید آوینی، قطعه ششم از انتهای بزرگراه شهید آوینی آغاز تا حرم مطهر حضرت آمام (ره) ادامه می‌یابد. طول این بزرگراه ۲. ۹ کیلومتر است و چهار پیمانکار اصلی نیز در کل پروژه فعالیت کرده‌اند.

تقاطع‌های اصلی و فرعی

کل این پروژه ۲۴ تقاطع اصلی و فرعی دارد که این تقاطع‌ها به دلیل عبور بزرگراه از داخل بافت شهری خیابان‌های مختلف را قطع می‌کنند. این تقاطع‌ها جهت دسترسی ساکنان محلی پیش بینی شده‌اند.

۱۰ تقاطع اصلی در این بزرگراه وجود دارد که با رمپ و لومپ‌ها به بزرگراه اصلی نیز دسترسی دارند. ۱۴ تقاطع هم تقاطع‌های فرعی این بزرگراه را تشکیل می‌دهند که آن‌ها دسترسی‌های شرقی به غربی و بالعکس را تامین می‌کنند.

در واقع مسیر این بزرگراه در اغلب قسمت­‌ها دارای چهار خط عبور ۳/۵ متری در هر جهت است. یکی از ویژگی­‌های بارز نیمه جنوبی که آن را از نیمه شمالی متمایز می‌­سازد، طراحی باندهای دسترسی پیوسته و ممتد است که به دلیل وجود تقاطع­‌های مهم و بلوک­‌های جمعیتی موجود در این محدوده سطح دسترسی کاربری­‌های اطراف نیز افزایش یافته است.

تأمین دسترسی­‌های منطقه­‌ای و محلی به بزرگراه و به دو طرف مسیر بزرگراهی در ۶ نقطه، شامل شمال و جنوب تقاطع خیابان پیروزی، شمال و جنوب تقاطع خیابان نیکنام و جنوب تقاطع خیابان ا… دادی، یک تقاطع غیرهمسطح در خیابان ا… دادی به همراه دسترسی­‌های محلی مربوط به آن و نیز احداث دوربرگردان­‌هایی که برای تأمین حرکت­های گردش به چپ طراحی شده‌اند در تقاطع‌های نیکنام و پیروزی از دیگر موارد حائز اهمیت است.

میدان شهید محلاتی به عنوان یک تقاطع اصلی این بزرگراه با سه تراز ۱-، ۰ و ۱ است.

همچنین یکی از ویژگی­‌های اصلی این بزرگراه در حدفاصل خیابان دماوند تا بزرگراه بعثت، اجرای آن در تراز (۱-) ترافیک یعنی ترازی پایین­‌تر از سطح زمین طبیعی است که از دلایل اصلی آن می‌­توان به کاهش آثار منفی زیست ­محیطی و نیز اجتماعی اشاره کرد.

فضای سبز بزرگراه

در مسیر این بزرگراه از چمن برای فضای سبز به دلیل استفاده آب زیاد استفاده نشده. به همین دلیل از گونه‌های گیاهی همچون توت، توت نرک و سرو بزرگراهی استفاده شده است.