به دنبال هویت گمشده شهر

شهر یک اثر هنری است، اثری که با واسطه ساختمان هایش، بناهای تاریخی و سازه های هنری اش شناخته می شود. حضور یک اثر خوب هنری در شهر در کنار زوایای پیدا و پنهان آن، میدان های قدیمی، ساختمان های تاریخی، خانه مشاهیر، گذرهای آشنا و هر آنچه که به ارائه تصویری دیرپا از سابقه هویتی و تاریخی شهر کمک می کند، موضوعی است که نباید نسبت به آن بی تفاوت بود، وقتی که این موضوع با هنر و هنرمندان گره می خورد باید نسبت به آن حساس تر باشیم.

نگاهی کوتاه به فهرست فعالیت‌های مدیریت شهری تهران در سالهای اخیر بیانگر میزان حساسیت و وسواسی است که برای ارائه زمینه‌ای از یک پیشینه تاریخی در شهر به خرج باید داد. هر آنچه قادر به ارائه تصویری دیرپا از سابقه هویتی و تاریخی شهر باشد از آن دست موضوعاتی است که مدیریت شهری باید به آن توجه ویژه داشته باشد. وجود چنین زوایای شهری است که می‌تواند ارزش‌افزوده شهر را بالا ببرد و چهره شهر را دگرگون کند.

توجه به این مکان ها در شهر به رونق فضاهای شهری، ترویج فرهنگ، امنیت، حقوق شهروندی، رفاه و دیگر زوایای مثبت زندگی شهری کمک می کند. فضاهای تاریخی فضاهای تکرار نشدنی به شمار می روند که می توانند محل بروز فعالیت‌های فرهنگی بوده و قادر به جان بخشیدن به حیات شهری باشند. در این میان برای مدرن شدن می توان بهترین امکانات و زیر ساخت‌ها را در تلفیق معماری و شهرسازی مدرن با مجموعه‌های تاریخی به کار گرفت تا بیشترین هویت را به شهر ‌بخشید. ترمیم فضاهای تاریخی شهر که متاسفانه در برخی موارد به‌مراتب محجورتر از دیگر فضاهای شهری باقی مانده، وجه دیگری از حیات شهری است که باید آنها را بازیابی کرد. نباید فراموش کنیم اساس شکل‌گیری شهر به معنای مدرن آن در لایه تاریخی نهفته است.

محدوده مرکزی تهران نمونه‌های متعدد و متنوعی از معماری و شهرسازی را در خود جای داده است که به ‌دلیل چیرگی اقتصاد بازار بر اقتصاد نوین شهری دستخوش تغییرات ناخوشایندی شده است، نیازمند توجه ویژه ای است. فضاها و بناهای این بخش از این جهت تکرار ناشدنی است که بخش مهمی از تاریخ شهرسازی و معماری شهر در همین محدوده شکل گرفته و معماری آن نیز شروع عصر مدرن است، بنابراین چندان عجیب نیست که بدون هیچ بهانه ای زنده کردن این فضاهای تاریخی را دنبال کنیم بخصوص اگر بتوانند این فضاها را به محلی برای آموزش تبدیل کنیم.

این روزها شهرهای جهان از فضاهای تاریخی خود نهایت استفاده را می کنند تا وجه تمایزی برای شهر خود با دیگر شهرهای قائل باشند؛ تهران سرشار از این پتانسیل های تاریخی است و نباید به آنها بی توجه بود.

م.شوشتری