شهر تاریخی سیروان ایلام

شهر تاریخی سیروان از شهرهای دوره ساسانی استان ایلام است که در نزدیکی شهرستان شیروان چرداول واقع است. این شهر مرکز ایالت ماسبذان بوده و آثار معماری و بناهای آن کاملا مشهود است

شهر تاریخی سیروان(شیروان)در حوزه شمالی استان ایلام و شمال‌شرقی شهر ایلام در دامنه‌های اطراف و لایه‌های زیرین سراب کلان واقع در شهرستان شیروان چرداول به صورت نیمه مدفون با بقایای آثار معماری ارزشمند قرار دارد.

وجود آب فراوان و چشمه‌ها و رودخانه خروشان در این شهر یادآور همزادی توأم آب و آبادی در ایران و تلفیق معماری خاص و باشکوه با آب است.

این شهر در دوران شکوه و عظمت خود مرکز ایالت ماسبذان از شهرهای مهم و آباد ایران در دوره ساسانی بوده و وجود پل‌ها، راه‌ها، محوطه‌ها، قلعه‌های فراوان و سکونت‌گاههای باستانی در این محوطه گویای اهمیت این شهر است.

سیروان شهری است کوچک که بناهای آن مانند شهرهای موصل و تکریت با سنگ و گچ ساخته شده است. این شهر در سال ۲۱ هجری به تصرف لشکریان ابو موسی درمی‌آید. بر اساس گزارش ها و آثار مکتوب از جغرافیای نویسان اسلامی و خاورشناسان، سیروان شهری مهم و معتبر بود و در عصر ساسانیان رونق بیشتری داشت و موقعیت خود را تقریباً تا قرن چهارم هجری حفظ نموده است.

بعد از حکومت آل بویه به دلیل انتقال مراکز حومتی از غرب ایران؛ بغداد، تیسفون، همدان به نواحی شرق ایران اطلاعاتی در مورد سیروان و دیگر نواحی حاشیه غربی زاگرس در آثار مورخان دیده نمی‌شود.

امروزه در ویرانه‌های این شهر می‌توان کیفیت شهرسازی و ذوق معماری عصر ساسانی را مشاهده کرد. روستای فعلی سرابکلان روی بناهای متعدد و مختلف باقی مانده از این شهر تاریخی ساخته شده است.

در وسط روستا مجموعه اتاق‌های به هم پیوسته‌ای به صورت یک تل بزرگ دیده می‌شود که بر فراز آن پی اتاق های منظم مربع شکل طبقات بالایی ساختمان مشخص و معلوم است. اما طبقه یا طبقات پایین که به عنوان انبار و کاهدان مورد استفاده اهالی قرار می گرفت، هنوز سالم و پابرجا باقی مانده است.

مقایسه معماری شیروان با بناهای دوره ساسانی سبک معماری بناهای سیروان با برخی آثار از جمله شهر باستانی سیمره (دره شهر) و قلعه‌های موجود در پشته‌های کبیر کوه از جمله قلعه شیخ مکان و بهرام چوبین و نیز پل چم آب برده و نزدیکی دره شهر قابل مقایسه است.

سبک بنا، نوع طاق و نوع مصالح ساختمان‌های باقی مانده از سیمره با بناهای سیروان تقریباً یکی است. تمامی بناهای دره شهر (سیمره باستان) از قلوه سنگ ساییده شده ساخته شده است.

قلوه سنگ بکار رفته در بناهای سیمره از کناره های رود سیمره و قلوه سنگ هایی که در ساختمان شهر شیروان مورد استفاده قرار گرفته از کناره های رود شیروان آورده شده است.

بیشتر گچ مورد استفاده در شهرهای شیروان و سیمره از کوه ها و تپه های اطراف که اکثراً سازنده های آنها گچی است آورده شده است.

سقف های بناهای هر دو شهر از قلوه سنگ و ملاط گچ به صورت گنبدی درآمده و یا با طاق‌های هلالی ساخته شده.