بنای تاریخی زیج ‌منیژه کرمانشاه

بنای تاریخی زیج منیژه که قدمت آن به دوره ساسانیان می‌رسد، در داخل بافت روستای پاتاق از توابع سرپل ذهاب در استان کرمانشاه قرار دارد.

زیج منیژه در بخش پایین دست طاق گرا و کوه بزرگ پاتاق، در نزدیکی گور دخمه مادی قرار دارد که مردم بومی به آن کل داوود می‌گویند.

این بنا دارای پلان مستطیل شکلی است که با جهت شرقی – غربی و با استفاده از مصالح لاشه سنگ و ملات گچ ساخته شده است. در بخش مرکزی این بنا تالار نسبتا بزرگی وجود دارد که پیرامون آن را راهروهایی احاطه کرده است.

از طریق راهروهای شمالی می‌توان به مجموعه اتاق‌های ضلع جنوبی بنا و از طریق راهرو جنوبی به مجموعه اتاق‌های ضلع شمالی دسترسی پیدا کرد.

هریک از راهروهای شرقی و غربی پیرامون تالار نیز به راهرو دیگری منتهی می‌شود که در نهایت از طریق این راهروها می‌توان به مجموعه اتاق‌های ضلع شرقی و غربی بنا دسترسی پیدا کرد.

در گذشته، هر ضلع قلعه ۳۰ حجره با طاق‌های گهواره ای شکل داشته است. امروزه تنها دو حجره سالم بر جای مانده است.

دروازه قلعه در ضلع غربی قرار داشته است. در ضلع شرقی، هنوز هم بقایای جریان آب دیده می‌شود.

در هر زاویه قلعه، یک برج و در میان هر دو برج اصلی، دو برج کوچک تر ساخته شده است. در میانه این دژ، سازه چهارگوش مانند دیگری دیده می شود که ارگ دژ به شمار می رود.

شواهد و مدارک معماری از جمله شکل درگاه‌ها و قوس‌ها و همچنین نحوه پوشش سقف فضاها نشان می‌دهد این بنا احتمالا متعلق به اواخر دوره ساسانی است.

بنای تاریخی زیج منیژه پاتاق در سال ۱۳۸۴ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۳۴۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.