نادر اردلان (۱۳۱۸)

نادر اردلان در سال ۱۳۱۸ به دنیا آمد.

او معماری پرکار محقق و معلمی تواناست که در سن هفت سالگی همراه خانواده‌اش به ایالات متحده امریکا سفر کرد.

اردلان ۱۸ سال از زندگی‌اش را به تحصیل در امریکا گذرانده و کارش را با “اسکیدمور اونیگز مریل” در سانفرانسیکو آغاز کرد، در سال ۱۹۶۴ میلادی به ایران بازگشت و به دنبال آن موقعیتی را به عنوان ریاست بخش معماری شرکت نفت در میادین نفتی ایران پذیرفت.

او به همراه خانواده‌اش به مسجد سلیمان رفت؛جایی که اولین چاه‌های نفت در خرابه‌های معابد زرتشتیان کشف شده بودند.

او در آنجا مدت ۲ سال ساختمان‌های زیادی را طراحی کرد.

نادر اردلان مقدار زیادی از آگاهی اکولوژیکی خود را در طی همکاری نزدیک با “یان مک هارگ” که کتاب طراحی با طبیعت را به رشته تحریر در آورده پرورش داده است.

تجربه او با اکولوژی به مدت چهار تا پنج سال، تجربه هیجان انگیزی بود که اداره محیط زیست به او و یان مک هارگ ماموریتی برای طراحی پارک محیط‌زیستی در تهران ماموریت داد.

از جمله تاثیر‌گذار‌ترین معلمان او می‌توان به “لویی کان”اشاره کرد که در سال‌های تحصیل او “کان”برخی از مهمترین کارهایش را می‌ساخت.

نادر اردلان بعد از مدتی با لویی کان کارش را شروع کرد این “کان” بود که توصیه نامه‌هایی را با انتشارات دانشگاه شیکا‌گو نوشت که حس وحدانیت باید چاپ شود.

تفکرات کان درباره اعتدال و غیر اعتدال به خصوص تا زمانی که به کارش در ایالات متحده و هند و بنگلادش مربوط بود، اثر شدید و مهمی در تفکر طراحی نادر اردلان داشت و تاثیر غیر اعتدال بود که او آن را در فرهنگ ایرانی و طی مطالعه اجمالی موسیقی – صنایع -ادبیات – شعر – طراحی باغ- و در نهایت معماری گذشته ایران کشف کرد.

محیط‌های بسیار گرم و خشک و نیمه مرطوب بود که سر آغاز اندیشیدن اردلان درباره معماری سازگار با محیط شد.

او به زودی نارسایی تحصیلات امریکایی خود را یافت که برای به عهده گرفتن طراحی مناسب با فرهنگ آماده نساخته بود.

در آن زمان “رومن گیرشمن”باستان‌شناس بزرگ فرانسوی در خرابه‌های معابد آتش زرتشتیان مشغول حفاری بود و اساسا روی ساختمان‌ها وسایت‌های هخامنشیان و ساسانیان کار می‌کرد نادر اردلان در انتها و در ترسیم پلان‌های بعضی از بافت‌ها به “گیرشمن” کمک کرد.

البته بعد‌ها کمک‌های شایان نادر اردلان در طراحی موزه هنرهای معاصر تهران به کامران دیبا را نمی‌توان از خاطر برد.

او هر‌گز به مطالعه معماری ایران در یک دوره تاریخی مبادرت نکرد. او به سرتاسر این چشم‌انداز علاقمند بود او از غارهای خطی شمال ایران تا مارلیک (قرن نهم تا هفتم قبل از میلاد) شروع کرد و به بقایای خارق‌العاده‌ای در اصفهان و کاشان دوره اسلامی رسید و بعد از آن دوره قاجار و به ویژه ساختمان‌‌هایی که مادر بزرگ او در آنها زندگی می‌کرد و آنجا بزرگ شده بود، را  مورد مطالعه قرار داد.

در سال‌های ۱۹۷۰ میلادی بود که او در دانشگاه تهران تدریس می‌کرد و در آن سال بود که به فکر راه انداختن چند کنفرانس بین‌المللی افتاد او در سال ۱۹۷۰ اولین کنگره بین‌المللی معماران در ایران و در اصفهان را با کمک چند نفر از دوستانش در حرفه معماری و همکاری وزارت مسکن و شهرسازی ایران شکل داد.

مهمانان این کنفرانس شامل لویی کان- پال رودولف- باک مینستر فولر – و جمعی از مغزهای عالی بودند که اردلان آنها را به مشارکت دعوت کرد.

موضوع کنفرانس نمایش امکان بالقوه تقابل خلاق بین سنت و تکنولوژی بود؛ اما تلاش‌های بی پایان نادر اردلان چهار سال بعد در پرسپولیس هم ادامه داشت و او چنین گردهمایی را در شهر پارسه برپا کرد.

ماندالا در سال ۱۹۷۲ برای انجام سبک معماری بر اساس موضوعات و تحقیقاتی که او با آن مرتبط بود، شکل گرفت.

ماندالا از این رو انتخاب شد که ایده کلمه یکپارچه کردن دوباره اجزا با کل بود. اردلان در این باره چنین می‌گوید: “جامعه‌ای را تصور می‌کردیم که تاریخ افکار و معماری آن گسسته شده بود و باید دوباره در یک سنتز جدید گذاشته می‌شد.

در گسترش این ایده سنتز‌های هماهنگ سنت و تکنو لوژی، هم از طریق انتشارات و هم کار ساختمانی در حال ایجاد یک همکاری خاص برای آن زمان بودیم”.