شهر وین اتریش

«چراغ‌ها را روشن کنید!». در هوایی آفتابی و آسمانی آبی که کوه‌های زیبای آلپ را با سایه‌روشن درختان و صخره‌ها به بهشتی بی‌مانند در میان اروپا تبدیل کرده است، با ورود به مرز اتریش این تابلو که در کنار بزرگراه به چشم می‌خورد، حیرت‌انگیز می‌نماید.

در اتریش اتومبیل‌ها موظف هستند حتی در روز، با چراغ روشن رانندگی کنند. در این کشور که طبیعت زیبای آن زبانزد است و آمیزه‌ای از هماهنگی طبیعت و انسان را در همه جا می‌توان دید، زندگی شهرنشینی نیز قواعد خاص خود را دارد.

در شهر وین که سیستم حمل‌ونقل شهری آن در اروپا نمونه است، هر کس قادر است برنامه روزانه خود را به گونه‌ای تنظیم کند که به هر نقطه از شهر – بدون استفاده از اتومبیل شخصی- در کوتاه‌ترین زمان ممکن دسترسی پیدا کند. رسیدن به ایستگاه مترو، اتوبوس یا تراموا کمتر از ۵دقیقه وقت می‌خواهد و در ایستگاه نیز تابلوها نشان می‌دهند که وسیله نقلیه مورد نظر در چه ساعتی به ایستگاه خواهد رسید یا اتوبوس یا مترو بعدی را چه موقع باید سوار شد.

در ساعت‌های پررفت‌وآمد، زیادتر از ۵دقیقه بین حرکت دو وسیله نقلیه عمومی فاصله نیست. سر وقت به قرار رسیدن در وین، امری عادی است و اگر تاخیری حتی کوتاه در حرکت وسایل نقلیه شهری پیش آید، این امر نیز با بلندگوهایی که در ایستگاه نصب شده است به اطلاع مسافران خواهد رسید.

همه می‌دانند که هر کس وظیفه خود را به نحو احسن ایفا می‌کند و جای اعتراض نمی‌ماند. اطلاع‌رسانی به گونه‌ای است که مسافر حتی پیش از ورود به اتریش می‌داند که چگونه باید در این کشور رانندگی کرد و این اطلاع‌رسانی در همه زمینه‌ها وجود دارد.

مسافری که در یکی از پروازهای هواپیمای اتریشی عازم وین باشد در همان پرواز می‌تواند برنامه حرکت خود را روی زمین نیز برنامه‌ریزی کند. مهماندار هواپیمایی اتریشی پرواز بعدی را هماهنگ خواهد کرد و برنامه حرکت اتوبوس به داخل شهر را نیز در صورتی که از او خواسته شود با کمال خوشرویی در اختیار مسافر قرار خواهد داد. فراتر از آن اگر پرسشی در رابطه با پرواز و هماهنگی پرواز دیگری باشد، حتی برای یافتن پاسخ مورد نظر، تمام خدمه پروازی هواپیمای اتریشی وظیفه خود می‌دانند که پاسخ مورد نظر را پیدا کنند.

هرگز پیش نخواهد آمد که کسی جوابگو نباشد. آنچه در هوا و در پرواز در هواپیمایی اتریشی آرامش‌بخش است در زمین نیز با رسیدن به مقصد ادامه می‌یابد. در فرودگاه نیز انتظار برای رسیدن به پرواز بعدی یا سوارشدن به وسیله‌ای که عازم مرکز شهر است، از قبل قابل پیش‌بینی است. قیمت‌ها مشخص و ساعت حرکت نیز دقیقاً تعیین شده است.

با ورود به فرودگاه هرگونه اطلاعاتی که مورد نیاز باشد چه به صورت چاپی و چه از باجه‌های اطلاعات قابل دریافت است و پیدا کردن هتل، امری عادی است که از همان فرودگاه، رزرو آن بدون هزینه اضافی انجام خواهد شد. اگر احتیاج به اتومبیل باشد، با ارائه گواهی رانندگی، بلافاصله کلید اتومبیل مورد درخواست دریافت خواهد شد.

در شهری که آمیزه‌ای از قدمت تاریخی و زندگی مدرن به نمایش در آمده است، عابر پیاده نیز جایگاه مشخصی دارد که رفت‌وآمد عابر را در این شهر به تفریحی به‌یادماندنی تبدیل می‌کند. مسافر شرقی که به سروصدای مشرق‌زمین خو گرفته است، تا مدتی این توهم را دارد که شنوایی خود را از دست داده است و گرنه چگونه می‌توان در شهری میلیونی، هیچ صدای بوقی نشنید؟

در میان درختان کهن که قدمت هر کدام از آنان به صدها سال می‌رسد، کاخ‌هایی که همه به گونه زیبا بازسازی شده‌اند آرامش خاصی را به محیطی می‌دهند که عابر پیاده از آن لذت می‌برد. جنگل نیز فقط چند ایستگاه با مرکز شهر فاصله دارد و نسیم آن را می‌توان هر لحظه بر سیما حس کرد. دوچرخه‌سواری نیز در وین با آرامش و ایمنی همراه است و مسیر دوچرخه‌سواران با خطوطی مشخص شده است.

در مکان‌هایی مشخص، دوچرخه‌هایی دیده می‌شوند که رایگان می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد و کافی است سکه‌ای در دستگاه انداخت و با دوچرخه در شهر گردش کرد. هنگام بازگشت، سکه را می‌توان بازپس گرفت. هر چند اتومبیل‌ها با سرعت مجاز بالایی در حرکت هستند ولی عابر پیاده می‌داند که از کجا گذر کند و بلافاصله اتومبیل‌ها حتی با دیدن عابری که قصد عبور از خط‌کشی عابر پیاده را دارد، توقف می‌کنند.

بازی کودکان در میان پارک‌ها که به دور از هر خطری آزادانه بازیگوشی می‌کنند، نمادی از زندگی مدرن در میان شهری زیبا و قدیمی را که خود را با طبیعت، قدمت و زندگی با آرامش هماهنگ کرده است به نمایش گذارده است.

زندگی در این شهر، نبض دیگری دارد که در کمتر نقطه‌ای در اروپا دیده می‌شود. طبیعت زیبا در روحیه مردم نیز بی‌اثر نیست و بی‌دلیل نبوده است که منش شهروندان وین در برخورد با جامعه از سوی سازمان یونسکو به عنوان منشی که جزو میراث بشریت قلمداد شده، به ثبت رسیده است.

در هر ایستگاه می‌توان برای سوارشدن به وسیله نقلیه بلیت تهیه کرد و برای هر کس بلیت مورد نظر وجود دارد. دانشجویان یا اقشار مختلف، بلیت مورد نظر روزانه، هفتگی، ماهانه یا حتی سالانه خود را با فشار یک دکمه دریافت می‌کنند و در تمام وسایل نقلیه، هیچ‌کس نباید بلیت خود را ارائه دهد.

همه می‌دانند که بدون بلیت سوارشدن، تبعات وخیمی دارد و اگر در یکی از بازرسی‌ها کسی بدون بلیت باشد، علاوه بر پرداخت جریمه نام او به پلیس نیز داده خواهد شد. در کشوری که همه وظیفه خود را به نحو احسن ایفا می‌کنند، تخلف از مقرراتی که برای رفاه مردم است نیز پذیرفته نیست. استفاده از اتومبیل شخصی در این شهر در حداقل ممکن است و در شهری که ساختمان‌های قدیمی جای خود را به خیابان‌های آسفالته و بی‌هویت نداده است، اتومبیلرانی نیز تابع شرایط خاصی است.

در هر ایستگاه اصلی، پارکینگ‌هایی وجود دارد که کسانی که با اتومبیل به این شهر می‌رسند، می‌توانند اتومبیل خود را در آنجا پارک کنند و پس از بازگشت، از آن استفاده کنند. سرویس حمل‌ونقل مثال‌زدنی وین، داشتن اتومبیل شخصی را به آخر لیست خواسته‌های مردم برده است و در این شهر، داشتن اتومبیل شخصی، امری زاید است.

بارها وزیران یا حتی رئیس‌جمهور را می‌توان دید که سوار تراموا شده‌اند. تراموای وین نیز خود حدیث دیگری است. حلقه‌ای سبز از پارک‌ها، مرکز وین را دور می‌زند و این حلقه را می‌توان سوار بر تراموا پیمود. در این مسیر از جلوی ساختمان‌هایی می‌توان گذشت که به طرز زیبایی بازسازی شده‌اند.

دانشگاه وین یا پارلمان که در این مسیر در کنار موزه شهر وین به چشم می‌خورند، از بیرون قابل جداکردن نیستند و نمای بیرونی همه آنان خود به موزه می‌ماند. در این مسیر زیبا از کنار ساختمان‌هایی نیز گذر می‌شود که وین به آنها می‌بالد.

وین شهر موسیقی و اپراست. سال گذشته، سال فرزند معروف اتریش ولفگانگ آمادئوس موتزارت اعلام شده بود و در شهر وین از هر گوشه‌ای نمادی از این فرزند معروف اتریش به چشم می‌خورد. بزرگداشت گذشتگان را در هر گوشه از این کشور می‌توان دید. امپراتوران دولت اتریش – مجارستان هنوز سوار بر اسب یا نشسته بر صندلی حکومت به عابرانی که از کنار کاخ‌های آنان می‌گذرند فخر می‌فروشند و چهره توریست ژاپنی در حالی که دوربین به دست نمی‌داند از کدام یک از این همه اثر عکس بگیرد، دیدنی است.

در چنین شهری که اکثر خانه‌های آن نیز جزو میراث فرهنگی قلمداد می‌شوند و خیابان‌ها این شهر را بی‌هویت نکرده‌اند، برای ساکنانی که دارای اتومبیل شخصی هستند نیز مقررات مخصوصی وجود دارد. ساکنان هر محل با مراجعه به دفتر شهرداری در نزدیک محل اقامت خود و ارائه آدرس محل سکونت، برچسبی را دریافت می‌کنند که به شیشه ماشین چسبانده می‌شود و نشان می‌‌دهد که دارنده این وسیله مجاز است در خیابان‌های نزدیک منزلش پارک کند.

اگر اتومبیل دیگری در این مکان‌ها پارک کرده باشد و دارای چنین برچسبی نباشد، بلافاصله جریمه می‌شود و با اطمینان می‌توان گفت که کنترل اتومبیل‌ها شب و روز نمی‌شناسد. در وین چیزی به اسم پارکومتر وجود ندارد و از پارکبان نیز خبری نیست؛ هر کس پارکبان خود است. با اتومبیل در داخل شهر می‌توان به پارکینگ‌های عمومی مراجعه کرد که علامت‌هایی در سر هر چهارراه اصلی، نزدیک‌ترین پارکینگ را که جای خالی دارد، نشان می‌دهد.

در شهر وین نوشیدن قهوه در یکی از قهوه‌خانه‌های قدیمی نیز از خاطرات به‌یادماندنی است. در این قهوه‌خانه‌ها مردان مسن که هر کدام مشغول خواندن روزنامه هستند هم آن‌قدر فراوانند که جوانانی که مشغول گفت‌وگو هستند. صداها آنقدر ملایم است که صدای چرخاندن قاشق‌ها را در فنجان می‌توان شنید.

فضا، قدیمی و صندلی‌ها یادآور گذشته است و همین موضوع به این قهوه‌خانه‌ها فضایی بخشیده است که نشستن در آنجا را به خاطره‌ای زیبا تبدیل می‌کند. از پنجره می‌توان عبور درشکه‌هایی را دید که آرام، جهانگردان را در شهر می‌گردانند و هنگام عبور از کنار هر ساختمانی، خاطره‌ای از آن را نقل می‌کنند.

در میان شهر خیابان‌ها به روی اتومبیل‌ها بسته است و عابر پیاده با خاطری آسوده قدم می‌زند، به ویترین‌های زیبا چشم می‌دوزد و یا اگر جهانگرد باشد محو ساختمان‌ها شده است. در شهری که هر روز میزبان هزاران جهانگرد است، توجه به خواسته آنان نیز امری عادی است. هر پلیس خود را موظف می‌داند اطلاعات مورد نظر را در اختیار پرسش‌کننده قرار دهد و اگر پاسخ را نداند، بدون این‌که از او خواسته شود، خود با بی‌سیم یا تلفن، اطلاعات لازم را در اختیار پرسش‌کننده قرار می‌دهد.

جهانگرد برای رسیدن به فرودگاه یا ایستگاه راه‌آهن  نیز خیالش آسوده است چون همه چیز برنامه‌ریزی شده است. در ایستگاه راه‌آهن می‌توان جامه‌دان را تحویل سرویسی به نام «کت» داد که مسئول رساندن آن به فرودگاه و تحویل آن به بار است. مسئول تحویل بار به هواپیمایی همان‌قدر دقیق است که با اطمینان می‌توان جامه‌دان را صحیح و سالم در هواپیمای اتریشی پس از رسیدن به مقصد مورد نظر تحویل گرفت.

گردشگری که به وین می‌آید، با خاطرات به‌یادماندنی این  شهر را ترک می‌کند و در آرزوی بازگشت دوباره به شهری است که همه جای آن به پارکی می‌ماند که ساختمان‌های قدیمی به آن زیبایی خاصی بخشیده‌اند. در صندلی راحت هواپیمای اتریشی که بر فراز وین پرواز می‌کند، شهری را می‌توان دید که آرام در میان درختان و جنگل هماهنگی محیط‌زیست را با طبیعت به نمایش گذارده است.

شهری برای دوست‌داشتن

در میان درختانی کهن و پارک‌های زیبا، در هوایی به پاکی هوای جنگل، پرندگان دورادور کودکی را فراگرفته‌اند که به بازی مشغول است. در دوردست‌ها اتومبیل‌ها با چراغ‌های روشن در روزی آفتابی در حرکت هستند. درشکه‌چی پیر از گذشته می‌گوید و گردشگر نمی‌داند دوربین را به کدام‌سو نشانه رود. در یک‌سو کاخی عظیم و در سوی دیگر مجسمه‌ای بزرگ گذشته دور را به خاطر می‌آورد. تنها صدای تکان خوردن برگ‌های درختان که در ورزش نسیم به رقص مشغولند، سکوت را می‌شکند.

وین در روزی آفتابی، جزیره آرام در دریای صنعتی اروپاست. همه چیز در این شهر به آرامی در جریان است. در دور دست‌ها از دودکش کارخانه‌ها فقط بخاری کمی که به آسمان زبانه می‌کشد، نشان از شهری صنعتی دارد. از هیچ اتومبیلی دودی به فضا متصاعد نمی‌شود.
آرامش و سکوت همراه با زیبایی محیط از مشخصه‌های این شهر است.

هماهنگی محیط‌زیست با طبیعت را در هیچ نقطه اروپا نمی‌توان بهتر از وین درک کرد. مناطق مرکزی به روی خودروها بسته شده‌اند و عابر پیاده کودکش را رها کرده تا به بازیگوشی بپردازد. همه جای این شهر پارک است و سرسبز. جنگل فقط چند ایستگاه با مرکز شهر فاصله دارد و در جاده‌های جنگلی اثری از زباله نیست.

عابر پیاده به هر سو که نظر می‌افکند زیبایی و طراوت است و فراموش می‌کند که در نزدیکی شهری میلیونی است. وین شهری برای دوست داشتن است.