بازار قدیمی کرمانشاه

بازار قدیمی شهر کرمانشاه با قدمتی بیش از ۱۵۰ سال در مرکز بافت تاریخی این شهر قرار دارد

این بازار که احداث آن به دوره حکومت فتحعلی شاه قاجار باز می‌گردد در زمان خود از جمله طولانی‌ترین بازار‌های ایران به حساب می‌آمده است.

بازار سنتی شهر کرمانشاه که به بازار قدیم، تاریکه بازار و بازار زرگرها نیز شهرت دارد، با معماری دلپذیر و درخور توجه به عنوان بخشی از میراث کهن استان کرمانشاه شناخته می‌شود.

همچنین این بازار به عنوان یکی از اصلی‌ترین بخش‌های شهر کرمانشاه محسوب می‌شود که ترکیب دلپذیری از فعالیت‌های تولیدی، بازرگانی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و … را در خود جای داده است.

این بازار شامل سراهای متعددی همچون؛ سرای کاشانی، سرای حکیم الدوله، سرای نور، سرای اصفهانی‌ها، سرای وکیل الدوله، سرای خرما فروش‌ها، سرای فراش باشی، سرای عماد الدوله، سرای سنگ تراش‌ها و سرای رنگ رزها است.

به غیر از سراها، ابنیه با ارزش دیگری در مجموعه بازار کرمانشاه وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به مسجد عمادالدوله، مسجد و حمام حاج شهباز خان اشاره کرد.

بازار قدیمی کرمانشاه دارای ۱۸ راسته بازار است که به فعالیت‌های مختلف با عناوین بازار زرگرها، مسگرها، علافخانه، کلوچه پزها، صرافها، آهنگرها، بزازخانه کهنه و نو و غیره اختصاص دارد.

بازار بزرگ کرمانشاه از اوایل دوره قاجاریه و در زمان سلطنت فتحعلی‌شاه برجای مانده است. فتحعلی‌شاه فرزند ارشدش محمدعلی میرزای دولتشاه را در سال ۱۲۲۱ قمری به عنوان حاکم ایالت کرمانشاه منصوب کرد.

دولتشاه با ساختن بازار بزرگ، سربازخانه شهری، کارخانه چوب سازی، بناهای مذهبی، میادین شهری، حمام ها و سایر ابنیه عمومی در شهر کرمانشاه این شهر را از شهرهای مهم و آباد ایران قرار داد.او همچنین ساخت بازار اولیه را درکنار رودخانه آبشوران آغاز کرد.

این بازار از دروازه پل سید جمعه آغاز شده و به دروازه چقاسرخ ختم شده است. پس از محمدعلی میرزای دولتشاه فرزند وی امامقلی میرزا عمادالدوله به عنوان حاکم کرمانشاه منصوب شد.

ساخت بناهای فرهنگی، مذهبی همچون مسجد عمادالدوله و تجاری مانند سرای عمادالدوله و قیصریه و همچنین ساخت چندین عمارت باارزش از جمله کاخ عمادیه، کاخ مسعودیه و همچنین توسعه بازار با ایجاد چندین سرا و احداث چهارسوق از جمله فعالیت‌های امامقلی میرزا عمادالدوله در کرمانشاه است.

چهارسوق در تقاطع بین راسته بازار مسگرها و راسته بازار زرگرها به بازار بزرگ مرکزیت بخشید و بازار کرمانشاه رونق دوباره خود را باز یافت.

بازار کرمانشاه مانند دیگر بازارهای خطی در جهت طولی رشد کرده و فضاهای عمومی در دوسوی آن جای دارند. کلیه فضاهای بازار با هم مرتبط بوده و در دو طرف راهروهای خطی معماری خاصی را بوجود آورده اند که هرکدام علاوه بر ارتباط با فضاهای اصلی و فرعی یکنواخت بوده و مسیر طولی را حفظ کرده‌اند.

با احداث خیابان مدرس بازار به دو پاره شرقی و غربی تقسیم شده، گذرهای درون بافت قطع و خیابان پس از عبور از مقابل مسجد جامع و وسط سبزه میدان با از بین بردن این فضای شهری شاخه‌های اصلی بازار را قطع کرده و با ایجاد واحدهای تجاری در دو طبقه و جداره‌سازی شهری این خیابان به یکی از اصلی‌ترین محورهای بافت کرمانشاه تبدیل شد.

با تغییراتی که در بازار بزرگ کرمانشاه بوجود آمد بسیاری از اصناف از جمله مسگری، سفیدگری، سراجی، صندوق سازی، گیوه کشی، نعل سازی، رنگرزی، صرافی و … برای همیشه به بوته فراموشی سپرده شد.

بازار قدیمی کرمانشاه در سال ۱۳۷۶ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۹۴۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.