تبریز را چگونه شهری جهانی کنیم؟

به بیان دیگر این شهر در گذشته و امروز در بسیاری از عرصه‌ها جزو شهر اولین‌های ایران بوده و هست، رنگین کمانی از این اولین‌ها را می توان به راه اندازی اولین چاپخانه، اولین خیابانی که در ایران دارای برق شد، اولین تتاتر، اولین نشریه، اولین بلدیه، اولین پستخانه، اولین خط انتقال پست، کتابخانه عمومی، ایستگاه آتش نشانی، انجمن شهر، مرکز پلیس، حمل‌ونقل ریلی عمومی(با اسب) و… اشاره کرد که هر کدام از اینها نمود، بارز اقتدار شهر اولین‌ها را نشان می دهد.

* تبریز بهترین شهر برای زندگی

از سویی، اخیراً طی تحقیق و ارزیابی انجام شده توسط سازمان ملل متحد، شهر تبریز پیش از شهرهای تهران، اصفهان، شیراز، قم، ارومیه، مشهد و… به عنوان بهترین شهر برای زندگی در ایران شناخته شده که عواملی چون وجود ساختمان‌های مدرن و زیبای فراوان، خطوط هواپیمایی پیشرفته، طبیعت زیبا و بکر، غذاهای لذیذ، مساجد زیبا، ابنیه‌های تاریخی و… در کسب این رتبه موثر بوده است.

بدینسان، تبریز در جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی هم در میان هشت کلان شهر کشور، رتبه اول را کسب کرده و همچنین سازمان بهداشت جهانی تبریز را به عنوان بهداشتی ترین شهر ایران معرفی کرده است.

* تبریز شهر جهانی می‌شود

بنابراین، با این ویژگی‌ها و پتانسیل‌هایی که امروز در شهر اولین‌ها هست به طور یقین مشخص می‌شود، تحقق آرمان «تبریز شهری جهانی» دور از دسترس نباشد و در بین شهرهای ایران شهر تبریز، به عنوان اولین شهر جهانی لقب بگیرد. به طوری که اخیراً یکی از مدیران ارشد استان تحقق آرمان تبریز، شهری جهانی را دور از دسترس ندانسته و گفته همه باید در این راستا دین خود را به تبریز ادا کنند.

در این راستا، همچنین مقامات، مسئولان و مدیران بلندپایه کشورهای خارجی و منطقه در سفر به این شهر، شهر تبریز را نمونه بارز شهری‌های مدرن و توسعه‌ یافته جهان و منطقه یاد کردند و بر لزوم توسعه و تقویت همکاری‌های دوجانبه در سطح منطقه‌ای و بین المللی در همه عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، تجاری، بازرگانی و … با متولیان، مدیران و مسئولان ارشد این استان شدند، که به نظر می آید زیرساخت‌های اولیه برای جهانی شدن این شهر فراهم شده است.

* چگونه می توان شهر جهانی شد

حال آنچه در این زمینه اهمیت دارد اینکه، مردم آذربایجان و به ویژه تبریزی‌ها در طول تاریخ کشورمان نشان دادند که همیشه و در همه حال در امور مختلف همواره پیشگام و پیشتاز بوده‌اند و در واقع این قابلیت و پتانسیل در بین آنان است که اگر بخواهند کاری را انجام دهند با پشتکار، همت، غیرت و سختگیری خاص تا آخر خط می‌روند که نمود بارز آن همان لقب” شهر اولین‌ها ” است.

از سوی دیگر، حال این پرسش مطرح می‌شود که تبریز، شهر اولین‌ها چگونه می‌خواهد، خود را به عنوان «جهان شهر» و در نهایت «شهر جهانی» مطرح سازد. آیا زیر ساخت‌های لازم اقتصادی، فرهنگی، امکانات زیربنایی و ارتباطات برای شهر اولین‌ها فراهم شده و یا باید منتظر این زیر ساخت‌ها شد.

در هر صورت به عقیده جامعه شناسان شهری، شهر جهانی عبارت از شهری است که تصور می‌رود نقطه تلاقی در نظام اقتصاد جهانی باشد. بر این اساس، شهرهای جهانی پدیده ای نوظهوری هستند که در طول چند دهه اخیر در جهان مطرح بوده و شاخص های چون اقتصاد، فرهنگ، امکانات زیربنایی و ارتباطات در انتخاب و تحقق این شهرها نقش تعیین کننده‌ای داشته است.

* ویژگی‌های یک شهر جهانی

در هر حال، فعالان حوزه شهری شهر جهانی را مکان‌های برای تولید خدمات تخصصی، مرکز انجام مهم ترین فعالیت‌های اقتصادی جهان، محل تجارت ملی و بین المللی، سیستم حمل و نقل پیشرفته، مراکز حمل کالاهای کشورهای مربوطه و همسایه، محل ارائه خدمات بانک، بیمه و خدمات مالی مربوطه، مراکز تولید و ارائه خدمات پیشرفته در زمینه‌های پزشکی، حقوق، آموزش عالی، موسسات ورزشی قوی، آشنایی بین المللی با نام شهر، مراکز هنر، فرهنگ، سرگرمی، مکان استقرار مراکز بزرگ مالی، ادارات شرکت‌های فراملی، مؤسسات بین المللی با رشد سریع خدمات کسب و کار، استقرار کارخانه‌های مهم، محل استقرار دفاتر مرکزی بزرگ ترین شرکت‌ها و بانک‌های بین المللی، مراکز قدرت سیاسی در سطوح ملی و بین المللی و سایر فعالیت‌های گوناگون دیگر توصیف می کنند.

به عقیده این کارشناسان، برای رسیدن به جایگاه “جهانی شدن” عوامل دیگری نیز همچون گسترش فراملی عرصه فعالیت‌های اقتصادی، افزایش اهمیت اطلاعات در اقتصاد جهانی و کاهش اهمیت مرزها و کنترل‌های ملی، ارتقای مقیاس تأثیرات فعالیت‌ها و عملکردهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در سطح جهانی و افزایش به هم پیوستگی و ارتباطات فردی و اجتماعی در گستره جهانی ضروری می باشد.

از سوی دیگر، در طول دهه‌های اخیر، در دهکده جهانی مک لوهان شهرها در نتیجه جهانی شدن و شدت و ضعف آنها متناسب با میزان پیوستگی شهرها با جریان جهانی شدن، در زمینه‌های اقتصاد، فرهنگ، سیاست، شیوه‌های جدید زندگی، الگوهای مدیریتی، الگوهای توسعه ملی و محلی، فرهنگ‌ها و عقاید گوناگون محلی، روابط بین افراد، هویت جمعی، ادغام وسیع تر اقتصادهای جهان و رشد وابستگی اقتصادی متقابل کشورها و همچنین از طریق پخش گسترده‌تر فن آوری و آگاهی‌های فردی دچار تحولاتی شده اند که بدون شک نقش مهم و تعین کننده ای در تحقق جهان شهرها و شهر جهانی داشته است.

نا گفته نماند در رتبه بندی برترین‌های شهر جهانی، شهرهای لندن، نیویورک، پاریس، توکیو، شیکاگو و هنگ کنگ در اوج قرار دارند و شهرهای مختلف دیگر هم برای رسیدن به چنین جایگاهی باید تلاش کنند.

* تحقق آرمان” تبریز، شهری جهانی” دور از دسترس نیست

به دیگر سخن، نکته در خور تامل اینکه تبریز با قدمت کهن و تمدنی غنی به علت واقع شدن در مسیر جاده ابریشم(ایپک یولو)، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان، مهد سرمایه‌ گذاری و تجارت داخلی و بین المللی، دروازه تجارت ایران، قطب صنعت خودروسازی و قطعه‌ سازی ایران، کسب مقام اول در بخش جذب سرمایه گذاری خصوصی، ساخت ساختمان‌های مدرن و زیبا، برج‌سازی، زیباترین و مدرنترین شهر ایران، انتخاب بهترین شهر برای زندگی، امن ترین و پاک ترین شهر، خواهرخواندگی با چندین شهر خارجی، نخستین پایتخت تشیع درجهان اسلام، شهر بدون گدا، نویسندگان و شعرای مشهور جهانی، آب و هوای خوب، آثار تاریخی و گردشگری فروان، صنایع دستی و … زیرساخت‌ها و بسترهای اولیه برای ورود شهر تبریز به عنوان شهر جهانی را فراهم کرده باشد.

چراکه شهر تبریز از دیرباز به عنوان توسعه یافته و زیباترین شهر ایران در بسیاری موارد پیشتاز و اولین بوده، به طوری که بسیاری در ایران و جهان، تبریز را با این نام یعنی شهر اولین‌ها می شناسند. به هر حال آنچه در این راستا مهم به نظر می رسد، اینکه شهر تبریز با این همه ظرفیت‌ها و پتانسیلی که از آن نام برده شد آیا مسحق شهر جهانی نیست. به یقین با عزم مدیریت شهری، کمک و همکاری دستگاه‌های مسوول، مدیران و مسئولان شهری، استانی و دولتی و نیز با همت و تلاش خود شهروندان تبریزی تحقق آرمان ” تبریز ، شهری جهانی ” دور از دسترس نیست.