تپه زاغه قزوین

تپه زاغه با وسعت حدود ۲۰ هزار متر مربع در ۸ کیلومتری شمال شرق دهستان سگزآباد از توابع شهرستان بویین زهرا در استان قزوین قرار دارد

این تپه تقریباً گرد و رأس آن کمتر از یک متر از سطح زمین‌های اطراف بالاتر است. در دشت قزوین تاکنون بیش از ۲ هزار محوطه باستان شناختی شناسایی شده که قدمت برخی از آنها به بیش از ۸ هزار سال می‌رسد.

در بررسی‌های اولیه این تپه، بقایای یکی از اولین اجتماعات کشاورزی به دست آمده که معرف یکی از مکان‌های اولیه اسقرار در ایران است.

تاریخ تقریبی استقرار در زاغه به اواخر هزاره ششم قبل از میلاد برمی‌گردد و بعد ازآن، این محل به کلی متروک شد و اهالی آن به مکانی دیگر مهاجرت کردند.

به نظر می‌رسد تپه زاغه، قدیمی‌رین بقایای باستانی را در بر دارد و پس از متروکه شدن آن، استقرار در تپه قبرستان آغاز شده است.

معماری بناهای زاغه اکثراً با چینه و خشت بوده و برای پوشش سقف آنها از تیرهای چوبی استفاده شده است.

برای پخت و پز نیز از انواع اجاق در اتاق ها بهره می‌جستند. سفال‌های تپه زاغه به رنگ قرمز یا نخودی با سطحی صیقل یافته است و اکثراً توسط سفالگران محلی در خارج از روستا پخته می‌شد.

برخی از سفال‌های این تپه منقوش، عمدتاً هندسی شکل است. سایر اشیای به دست آمده از این تپه عبارتند از: ریتون‌های کره‌ای، مخروطی و استوانه‌ای، مُهر، پیکرک (مجسمه کوچک) حیوان و انسان، تیغه و آثار سنگی و استخوانی.

ساکنان تپه زاغه در ابتدا منازل خود را از چینه بنا کردند و به تدریج با خشت‌هایی که با دست شکل داده شده بود، دیوار خانه‌ها را می‌ساختند و کف و دیوار خانه‌ها را با کاهگل اندود می‌کردند.

گاهی نیز دیوارها را با رنگ تزیین می‌کردند. مردگان را در داخل روستا و همراه با هدایا دفن می‌نمودند.

ظروف سفالی ساده و نقش‌دار به کار می‌بردند و غذای مورد نیاز را از کشاورزی و دامداری تامین می‌کردند.

ساکنان زاغه در حدود ۷۰۰۰ سال پیش، این روستا را ترک کردند و به محل دیگری رفتند.

دانشگاه تهران بین سال‌های ۱۳۴۹ و ۱۳۵۶ در چارچوب حفاری‌های دشت قزوین تپه سگزآباد را حفاری کرد.

سفال کشف شده از این تپه باستانی به نام سفال آلویی معروف است. تپه سگز آباد شرقی‌ترین نقطه‌ای است که در آن سفال دالما دیده شده است.

سفال دالما از دره سولدوز به این محل آمده است. ارتفاع این تپه باستانی از سطح دریا در حدود ۱۱۰۰ متر است.