عمارت کلاه فرنگی وکیل شیراز فارس

عمارت کلاه فرنگی آرامگاه وکیل در میان باغ زیبایی به نام باغ نظر در شهر شیراز بنا شده است.

باغ نظر، باغ موزه پارس، باغ شاهزاده، عمارت کلاه ‌فرنگی، آرامگاه وکیل، عمارت چهارفصل یا باغ حکومتی نام‌های دیگر این ابنیه تاریخی دوره زندیه شهر شیراز است.

در زمان حکومت زندیه، این عمارت باشکوه محل پذیرایی میهمانان و سفیران خارجی و مراسم رسمی و اعیاد مختلف بوده است.

این عمارت که از آثار دوره کریم‌خان زند است، به صورت هشت ضلعی ساخته شده و بوسیله ازاره های سنگی یکپارچه و تزیینات کاشی کاری با نقوش اسلیمی، گل و مرغ، مناظر شکارگاه و صحنه‌های الهام گرفته از قصه‌ها و داستان‌های قدیمی تزیین شده است.

داخل بنا شامل یک تالار مرکزی گنبد‌دار و چهار شاه نشین جانبی است که در حد فاصل آنها یک اتاق قرار دارد.

خارج بنا نیز دارای تزیینات کاشی‌کاری و داخلش نقاشی‌ها و مقرنس‌کاری‌هایی دارد. داخل عمارت حوضی از مرمر و چهار شاه‌نشین و اتاق‌هایی در چهارگوشه قراردارد.

فضاهای درونی بنا شامل یک بخش مرکزی و چهار شاه نشین جانبی است. یک آب نمای یک پارچه از سنگ مرمر در کف فضا طراوت فضای داخلی را موجب گردیده است.

در بالای عمارت اسپرها و لچکی‌های کاشیکاری شده بنا را مزین کرده اند، این نگاره‌‌ها به قرنیه در چهار ضلع منظره شکارگاه و روایت بر تخت نشستن حضرت سلیمان را نشان می ‌دهد.

چهار آب نما در چهار سوی ساختمان وجود داشته که آب نمای شمالی آن در مسیر خیابان زند قرار گرفته و تخریب شده است.

داخل بنا شامل یک تالار، مرکزی گنبددار و چهار شاه نشین جانبی است که حد فاصل آنها یک اتاق قرار دارد. در وسط تالار حوض مرمرینی وجود دارد که نقطه مرکزی آن است .

سطوح داخلی عمارت شامل طاق ها، میان طاق ها، مقرنس‌کاری‌ها و طاقچه‌ها است که تمامی نقوش داخل عمارت مشتمل بر طرح های اسلیمی و گل و مرغ می باشد و در میان تالار یک حوض یکپارچه از سنگ مرمر قرار دارد.

بنا به وصیت کریم خان زند (وکیل الرعایا)، جسد وی را در شاه نشین شرقی عمارت دفن کردند و آن را آرامگاه وکیل نیز نامیدند.

پس از مرگ کریمخان وی را در اینجا به خاک سپردند و آقا محمد خان قاجار در سال ۱۲۰۶ شمسی به دلیل کینه توزی دستور نبش قبر وی را داد و استخوان های او را به کاخ گلستان منتقل کردند و مجدداً در زمان پهلوی اول استخوان ها نبش قبر گردید و به این مکان عودت داده شد.

ظاهراً مقبرۀ کریم‌خان زند که به دستور آقا محمدخان قاجار نبش قبر شد، در شاه‌نشین شرقی قرار داشته است.

عمارت کلاه فرنگی وکیل از سال ۱۳۱۵ شمسی به موزه تبدیل و عنوان موزه پارس بر آن نهاده شد. آثار و اشیا موجود در آن، شامل اشیاء ماقبل تاریخ و دوران اسلامی است که از جمله این آثار؛ ظروف سفالی، مفرغی، کتب خطی، تابلوهای نقاشی و آثار لاکی مربوط به ادوار مختلف می باشد.