کلاه فرنگی وکیل اراک مرکزی

قلعه کلاه فرنگی حاج وکیل، از جمله آثار اواخر دوره قاجاریه، در شهر اراک قرار دارد.

بانی این بنا در اصل یک شرکت تجاری انگلیسی (سویسی الاصل) به نام زیگلر بود که پس از انحلال، قسمتی از آن توسط یکی از متمولین شهر اراک به نام حاج محمد حسین میثمی وکیل خریداری شد و از آن پس به نام قلعه حاج وکیل شهرت یافت.

این کلاه‌فرنگی شامل حیاط، ایوان، شبستان، قسمت همکف و بالاخانه است که در مساحت حدود ۹۰۰ متر مربع و در محوطه‌ای به مساحت ۳۸۰۰ متر مربع قرار دارد.

بخش شمالی بنا برونگرا و بخش جنوبی آن نیمه درونگرا است. بخش هایی از خارج بنا و ستون‌ها بوسیله کاشی‌های لعابدار تزئیناتی وجود دارد و در داخل بنا تزئینات خاصی نیست.

بخش برون گرای شمالی شامل یک ایوان سرتاسری است که از ستون های آجری متعددی تشکیل شده است و سر ستون‌های آن دارای تزیینات ساده و زیبایی است.

از زیرزمین این بنا به عنوان انبار استفاده می شده و در بالای طبقه هم کف کلاه فرنگی بسیار زیبایی دیده می شود. بخش‌هایی از پوشش بیرونی این بنا به وسیله کاشی های نره لعاب دار تزیین شده است.

در داخل بنا تزیینات خاصی وجود ندارد. پنجره های قلعه نیز توسط شبکه های چوبی محافظت می‌شود.

در بالای طبقه همکف کلاه فرنگی بسیار زیبایی دیده می‌شود که هم چون سریری برای شاه در فصول سرد و گرم سال بوده است. مخصوصا در تابستان ها این کلاه از چهار طرف باز بوده و محیط مطبوعی را فراهم می آورده است.

آب در این ساختمان به وسیله قنات و چاه‌هایی که در آن جا کنده شده بود تامین می‌شده است. برای این شواهد می توان به وسعت قابل توجه بنا اشاره کرد که احتمالا در ابتدایی‌ترین دوره متعلق به شخص یا اشخاصی متمول بوده است.

قلعه کلاه فرنگی حاج وکیل در سال ۱۳۷۵ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۷۷۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.