تاریخچه مونوریل

مونوریل قطار شهری است که روی تک ریل حرکت می‌کند و برای جابجایی مسافر در شهرها و حمل بار در کارخانجات خصوصاً معادن استفاده می‌شود. این وسیله نقلیه عمومی در ابعاد و اشکال مختلف ساخته شده است. سیستم حرکت مونوریل در حال حاضر براساس یکی از تکنولوژی‌های ذیل استوار است:

الف- سیستم آلوگ که کابین حمل مسافر روی چرخ‌های از جنس لاستیک فشرده حرکت می‌کند.

ب- سیستم ترانس راپید که کابین بدون چرخ و تنها به وسیله نیروی مغناطیس به صورت معلق و بدون اصطکاک با بستر مسیر یا ریل حرکت می‌کند.

اختراع مونوریل در سال۱۸۲۱ میلادی در اروپا به ثبت رسید و براساس نقشه های ثبت شده این اختراع اولین مونوریل جهت حمل آجر و موزائیک در ۲۵ ژوئن ۱۸۲۵ میلادی در انگلستان مورد بهره برداری قرار گرفت. بهره برداری واقعی از سیستم مونوریل پس از چند دهه آزمایش و کاربرد در صنایع و معادن، نهایتاً از دهه ۵۰ میلادی به بعد در شهرها آغاز شد و در دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی به اوج خود رسید.

از مشخصه های مثبت مونوریل می توان به عدم برخورد با ترافیک شهری و یا توقف در تقاطع خیابان ها، امکان اتوماسیون سیستم تا هر اندازه ای که صلاح است، شکل ظاهری مناسب و زیبا و هزینه ساخت که بطور نسبی پایین  است، اشاره کرد. همچنین احداث مطلوب آن در اراضی ناهموار یا صعب العبور، با توجه به قطعات پیش ساخته، در زمان نسبتاً کوتاهی میسر است.
کارشناسان از جمله مشخصه های منفی مونوریل را گران بودن سیستم تغییر مسیر (سوزن) و همچنین سرعت محدود مونوریل ها خصوصاً سیستمی که از چرخ های لاستیکی جهت حرکت استفاده می کنند، نام می برند. این محدودیت ها باعث شده که از این وسیله نقلیه برای مسیرهای نسبتاً کوتاه و به عنوان یکی از سیستم های مکمل برای مترو استفاده شود.

طولانی ترین مسیر مونوریل در اروپا مسیر ۳/۱۳ کیلومتری شهر وپرتال (آلمان)، در آسیا مسیر ۸/۲۳ کیلومتری شهر اوزاکا (ژاپن) و در آمریکا مسیر ۷ کیلومتری شهر جکسون ویل است.
البته مسیر ۳۰ کیلومتری ترانس راپید در شانگهای جزء طولانی?ترین مسیر قطارهای تک?ریلی محسوب می?شود ولی به خاطر تکنولوژی خاص آن و اهداف دیگری که برای آن در نظر گرفته شده، در فرصت دیگری به آن پرداخته شد.

برخی از خطوط مونوریل برای مدت خاصی نصب و سپس جمع آوری شده اند. این خطوط بیشتر در محوطه وسیع پارک ها و نمایشگاه ها و… احداث شده اند، نظیر نمایشگاه گل و گیاه گلزکرشن آلمان در سال۱۹۹۷ میلادی، نمایشگاه گل و گیاه مانهایم در سال ۱۹۷۵، بازل سوئیس در سال ۱۹۸۰ میلادی و … که برای مدت کوتاهی نصب و استفاده شدند.