سیستم های نوین حمل و نقل در جهان

پارک شاتل یک وسیله نقلیه هدایت شونده خودکار با ظرفیت پایین است که مسافران را حمل می کند. در این سیستم حمل و نقل نیازی به استفاده از راننده نیست و به جای آن یک کامپیوتر و سیستم ناوبری الکترونیکی وظیفه هدایت را بر عهده دارد.
البته حمل کننده ها و وسایل نقلیه در مسیرهای کوتاه قبلاً در کشورهای مختلف جهان مورد استفاده قرار گرفته اند. با این حال همگی آنها به صورت مکانیکی بوده اند در حالی که پارک شاتل کاملاً به صورت الکترونیکی عمل می کند و بر سطح خیابان حرکت می کند و نیازی به ایجاد تاسیسات یا شبکه خاصی ندارد. این سیستم ابتکاری حمل مسافر برای مسیرهای کوتاه بسیار ایده آل و در واقع مکمل سیستم حمل و نقل عمومی است که برای حمل و نقل عابرین پیاده که مجبورند مسافت زیادی را از ایستگاه های اتوبوس یا مترو و پارکینگ ها به مراکز خرید، پارک های تفریحی، مراکز اداری، تجاری و فرودگاه ها طی کنند بسیار مناسب است. این شیوه در توسعه حمل و نقل در مسیرهای کوتاه بسیار موثر و کارآمد است. از این شیوه می توان در کنار شبکه های حمل و نقل عمومی پیچیده یا ساده استفاده کرد. همچنین می توان در شهرک های تجاری و صنعتی و مناطق مسکونی تا مراکز خرید از این وسیله حمل و نقل استفاده کرد. سیستم های حمل و نقل عمومی برای مسیرهای کوتاه و توقف های زیاد مناسب نیست. در حال حاضر جهت استفاده در مسیرهای کوتاه به کار گرفته نمی شود که از جمله مشکلات آن می توان به موارد زیر اشاره کرد.

۱- مراجعه به ایستگاه های حمل و نقل عمومی و انتظار برای سوار شدن که اغلب زمان بر است.

۲- پیاده روی زیاد بین ایستگاه ها و انحراف نسبی از مسیر

۳- حجم کم وسایل نقلیه عمومی و زمان انتظار زیاد

از این رو از پارک شاتل می توان به عنوان بهترین گزینه در مسیرهای کوتاه استفاده کرد.

این سیستم حمل و نقل از دو نوع سیستم کنترل پیشرفته استفاده می کند:

۱- تکنولوژی فراگ

۲- سیستم ناظر کامپیوتری سوپر فراگ

تکنولوژی فراگ از یک سیستم ناوبری هدایتگر تشکیل شده که به وسیله نقلیه اجازه می دهد به صورت کاملاً خودکار به حرکت درآید.

Frog مخفف کلمه Free Ranging on grid است و در بعضی از وسایل نقلیه خودکار که از این سیستم استفاده می کنند، نصب شده است.

تکنولوژی فراگ مشخصاً در چهار قسمت مورد استفاده قرار می گیرد.

۱- صنعت: حمل و نقل اتوماتیک قطعات یا کالای ساخته شده در کارخانه هایی که دارای محصولات مختلفند.
۲- حمل کالا: حمل و نقل اتوماتیک تقسیم یا بارگیری کالاهای بسته بندی شده.
۳- تفریحی: حرکت در مراکز تفریحی در مسیرهای مختلف بدون نیاز به ریل.
۴- انتقال دهنده مسافر: شیوه های جایگزین و مکمل حمل و نقل عمومی
وسایل نقلیه کوچک مجهز به این دستگاه در فضای داخل کارخانه ها و در فضای بزرگ تر همچون بنادر بارگیری کشتیرانی مورد استفاده قرار می گیرند.
در هر وسیله نقلیه مجهز به تکنولوژی فراگ یک کامپیوتر تعبیه شده که دارای نقشه الکترونیکی منطقه است و برای حرکت از آن استفاده می کند. استفاده از این نقشه وسیله نقلیه را قادر می سازد تا مسیرش را از نقطه A به نقطه B برنامه ریزی کند. محل آغاز به کار وسیله نقلیه نیز مشخص است.
سوپرفراگ سیستم ناظر کامپیوتری
سیستم ناظر کامپیوتری به وسیله دستگاه بیسیم با خودرو در ارتباط بوده و کلیدهای درخواست مسیر و چراغ های راهنمایی را کنترل می کند و در واقع واحد کنترل مرکزی است.
سوپرفراگ درخواست مسافر برای سوارشدن به خودرو را دریافت کرده و زمان حرکت خودرو به سمت نقطه مذکور را بررسی می کند.
این سیستم به شیوه موثری مدیریت شده و مسافت بین خودروی فاقد مسافر و محل اعلام درخواست و فواصل ایستگاه ها را محاسبه می کند. همچنین چگونگی حضور خودروها و سرویس دهی را به صورت نمایش گرافیکی مشخص کرده، آن را ثبت و نگهداری می کند.
هر خودرو با استفاده از کامپیوتر درون خود مسیر را مشخص و آن را ثبت می کند. تنظیم مسیر برنامه ریزی شده و مورد تقاضا، عکس العمل خودرو با سایر خودروها و وضعیت ترافیک خیابان توسط دستگاه فراگ سایر خودروها انجام می شود. کنترل ترافیک خیابان بر عهده سیستم ناظر کامپیوتری (سوپرفراگ) است. استفاده از سطح زمین در مقایسه با سایر سیستم های حمل و نقل که نیاز به تاسیسات زیربنایی دارد بسیار بهینه و کم هزینه است، ضمن اینکه انجام پروژه بسیار آسان خواهد بود که تنها نیازمند یک مسیر آسفالت به عرض ۵/۲ متر است.
این مسیر همچون تراموا یا قطارهای شهری نیازی به جداسازی کامل ندارد و به وسیله یک حصار ساده یک متری یا استفاده از گیاهانی همچون شمشاد می توان اطراف آن را محصور کرد، در صورتی که اکثر سیستم های حمل و نقل دیگر به علت جلوگیری از حوادث ناشی از برخورد نیازمند جداسازی کامل از خیابان هستند. پارک شاتل دارای چهار چرخ لاستیکی است. حرکت خودرو به وسیله یک موتور الکتریکی صورت می گیرد که نیروی حرکتی آن توسط باتری های قابل شارژ تامین می شود. پارک شاتل ۱۰ نفر گنجایش دارد که شش نفر نشسته و چهار نفر ایستاده است. ورود و خروج به داخل خودرو بسیار راحت است و دارای فضای مناسبی است. این وسیله نقلیه برای معلولانی که از ویلچر استفاده می کنند بهینه سازی شده و به راحتی می توانند داخل خودرو شوند.داخل خودرو یک صفحه کنترل وجود دارد که مسافران می توانند مسیر خود را مشخص کنند ، و هنگام توقف در مسیر نام محل روی تابلوی نمایشگر مشخص می شود. حداکثر وزن مجاز خودرو ۸۰۰ کیلوگرم است که توسط سنسورها اندازه گیری می شود. در صورت سوار شدن بیش از وزن مجاز پیغام اخطار شنیده شده و خودرو حرکت نمی کند. سنسوری نیز در محل درها تعبیه شده و ورود و خروج مسافر را کنترل می کند و تا زمانی که درها کاملاً بسته نشده، حرکت نمی کند. در داخل خودرو دوربین و وسایل ارتباطی با مرکز کنترل نصب شده است. این دوربین جهت حفظ امنیت داخل خودرو است و هر نوع اختلال و بی نظمی را سریعاً نشان می دهد و در صورت نیاز مسافران می توانند با مرکز کنترل تماس بگیرند. پارک شاتل دارای سیستم بازدارنده خطر و مجهز به سنسورهای حساس و هوشمند است. این سنسورها جهت حرکت خودرو و مسیر پیش رو را اسکن می کند و در صورتی که کوچک ترین مانعی را شناسایی کند از سرعت کاسته و کاملاً متوقف می شود. برای ایمنی بیشتر این سیستم، در صورت حس خطر خودرو سریعاً متوقف می شود. همچنین کلیدهای توقف اضطراری نیز در داخل و خارج خودرو قرار گرفته که مسافران در موارد خاص می توانند از آن استفاده کنند.
سرعت این وسیله نقلیه به ۴۰ کیلومتر در ساعت محدود می شود که می توان آن را به خوبی هدایت و کنترل کرد. پارک شاتل را می توان به یک آسانسور افقی تشبیه کرد که به درخواست مسافر و با فشار کلید حرکت می کند. ایستگاه ها و محل های توقف شبیه توقف آسانسور در طبقات یک ساختمان است. پارک شاتل زمانی که حرکت کرده و تمامی مسافران را به مقصد می رساند، کامپیوتر کوتاه ترین مسیر را در بین متقاضیان محاسبه و به سمت مسیر حرکت می کند.وسایل نقلیه به وسیله پیام های ترافیکی و در خواست های ثبت شده که توسط سیستم مناظره کامپیوتری ارسال و دریافت می شود، کنترل می شوند. این تنها کنترلی است که توسط سیستم مناظره کامپیوتر مرکزی انجام می شود و سایر اعمال کنترل و هدایت دستگاه ها در داخل خودرو صورت می گیرد.کنترل ترافیک نسبت به عبور و مرور عابرپیاده، دوچرخه سوار، اتومبیل ها و سایر وسایط نقلیه عمومی به وسیله چراغ های راهنمایی یا موانع حرکتی سیستم مناظره کامپیوتر کنترل می شود.
این سیستم نظارت مرکزی هنگامی که شاتل قصد عبور از تقاطع یا عرض خیابان را دارد به وسیله چراغ های راهنمایی و موانع عبوری ترافیک را کنترل کرده و با توجه به تمام مسائل ایمنی اجازه عبور می دهد. همچنین سیستم جلوگیری از برخورد در داخل خودرو موقعیت خیابان را بررسی می کند. از جمله شاخصه ها و مزایای پارک شاتل می توان به موارد زیر اشاره کرد: وسیله حمل و نقل کوچک، استفاده در تعداد زیاد، سهولت افزایش و توسعه شبکه کاربری اتوماتیک منطبق بر تقاضای مسافر، ساختار ساده روی زمین، هدایت شونده با تکنولوژی فراگ. وقتی خودرو شروع به حرکت می کند، مسافت طی شده به وسیله دستگاه رمزگذار که تعداد دور چرخ ها را محاسبه می کند اندازه گیری می شود. در میادین و پیچ ها وضعیت خودرو از زاویه حرکت چرخ ها مورد محاسبه قرار می گیرد که ممکن است به علت تغییراتی همچون میزان وزن بار و مسافر، ناهمواری ها یا سطح لغزنده خیابان دچار اشتباه و خطا شود. به همین منظور نقاطی درجه بندی شده در مسیرهای معمولی مورد نیاز است.
برای بررسی موقعیت، محاسبه و تنظیم در زمان مورد نیاز تعدادی آهنربا در نقاطی مشخص در سطح مسیر تعبیه شده و خودرو موقعیت آهنربا را به وسیله خط کش آهنربایی محاسبه می کند. وضعیت هر خودرو، اوضاع چراغ های راهنمایی و تمامی پیغام ها کنترل می شود و هر گونه نقص فنی سریعاً به واحد کنترل مرکزی گزارش داده می شود. اپراتورهای مرکزی به راحتی می توانند، وضعیت خودرو را مشاهده کنند. توسعه مسیرها، استفاده از مسیرهای جانشین و همچنین جابه جایی ایستگاه ها و اضافه کردن آن در این سیستم به آسانی انجام می شود.پارک شاتل سیستم حمل و نقل مکملی است که در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته و در حال حاضر نیز در کشور هلند در خطوط مختلف مشغول سرویس دهی است .

نویسنده: ایمان درودی