آشنایی پارامترهای ترافیکی

به منظور تحلیل ترافیک عبوری در معابر گوناگون، پارامترهای متعددی مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه برخی از این پارامترها معرفی و تشریح می گردند.

حجم و نرخ جریان ترافیک
این دو پارامتر میزان ترافیک عبوری از یک مقطع و یا یک خط عبوری معبر در یک بازه زمانی مشخص را بیان می نمایند. اما تفاوت این دو پارامتر در بازه زمانیشان می باشد.
حجم ترافیک برابر یا تعداد کل خودروهای عبوری که در زمان مشخص از مقطع و یا خط عبوری عبور می نمایند می باشد. این پارامتر برای بازه زمانی ساعت، روز، هفته، ماه و یا سال بیان می گردد.
اما نرخ جریان برابر با تعداد کل خودروهایی که از یک مقطع و یا یک خط عبوری در یک بازه زمانی کمتر از یک ساعت (معمولا ۱۵ دقیقه) عبور می نمایند می باشد. اما این میزان بر اساس حجم معادل یک ساعت بیان می گردد.
تفاوت بین حجم و نرخ جریان می بایست به دقت مورد توجه قرار گیرد. همانطور که شرح داده شد حجم برابر با تعداد خودروهای مشاهده شده و یا مورد انتظار برای عبور از محلی مشخص می باشد. اما نرخ جریان از تقسیم خودروهای مشاهده شده در بازه کمتر از یک ساعت تقسیم بر زمان مشاهده بر حسب ساعت حاصل می گردد.
یکی از پارامترهای که بسیار مورد استفاده قرار می کیرد حجم متوسط روزانه (ADT)می باشد. برابر با تعداد متوسط خودروهایی می باشد که در یک روز از مقطع مشخصی از معبر عبور می نمایند.
سرعت (Speed):
از لحاظ علمی سرعت حاصل تقسیم جابجایی بر زمان می باشد و در مهندسی ترافیک سرعتهای گوناگونی تعریف گردیده و مورد استفاده قرار می گیرند.

متوسط سرعت حرکت (Average Running Speed): این پارامتر بر اساس زمان سفر وسایل نقلیه در طول مشخصی از معبر محاسبه می گردد. این پارامتر فقط شامل زمانهایی می گردد که وسیله نقلیه در حال حرکت بوده و توقف ها را شامل نمی گردد.
متوسط سرعت سفر (Average Travel Speed): میانگین زمان صرف شده برای طی نمودن طول مشخصی از معبر می باشد. این پارامتر زمانهای صرف شده برای توقف را نیز شامل می گردد.
متوسط سرعت مکانی (Space Mean Speed): پارامتری آماری است که بر اساس میانگین زمان سفر وسایل نقلیه در طول مقطع مشخصی از معبر محاسبه می گردد.
متوسط سرعت زمانی (Time Mean Speed): میانگین جبری سرعتهای لحظه ای وسائل نقلیه مشاهده شده در یک نقطه مشخص از معبر می باشد
سرعت حرکت آزاد (Free Flow Speed): بیانگر سرعتی می باشد که رانندگان مایل به حرکت با آن سرعت هستند و حضور دیگر وسایل نقلیه تاثیر بر این سرعت ندارد.

چگالی (Density):
چگالی بیانگر تعداد وسایل نقلیه، راکبان موتور سیکلت و دوچرخه و یا عابران پیاده می باشد که طول مشخصی از معبر و یا هریک از خطوط عبوری را در یک لحظه خاص اشغال نموده اند. اندازه گیری چگالی به صورت مستقیم نیازمند فیلمبرداری و عکسبرداری از معبر مورد نظر می باشد. اما در عمل این پارامتر را با استفاده از متوسط سرعت سفر و نرخ جریان محاسبه می کنند.
سرفاصله
سرفاصله زمانی (Headway): فاصله زمانی میان عبور پیاپی دو وسیله نقلیه سر فاصله می باشد.
سرفاصله مکانی (Spacing): فاصلهطولی میان دو وسیله نقلیه پیاپی می باشد.
روابط ریاضی معینی بین این پارامترها حکم فرما می باشد و نمودارهای حاصل از این روابط به همراه معادلات مربوط، اساس محاسبات مهندسی ترافیک را تشکیل می دهند. در شکل زیر نمونه ای از نمودارهای مربوط به روابط این پارامترها نشان داده شده است: