معماری ایرانی در سمرقند

شهر سمرقند در چهارراه جاده ابریشم واقع است. کشور ازبکستان معمولا با شهر سمرقند شهرت دارد. این شهر را ایرانیان چهار سده پیش از میلاد مسیح به علت حاصلخیز بودن زمین و آب و هوای خوش آن بنیان نهادند.

شهر سمرقند در جنوب شرقی ازبکستان، در وادی خوش منظره رودخانه زرافشان قرار گرفته است. این شهر در مرکز جاده ابریشم واقع است و این مسئله اهمیت این شهر را دوچندان کرده است.
آرمیدا نظریان راهنمای گردشگران در سمرقند گفت:«سمرقمند به علت موقعیت جغرافیایی اش، نقش ویژه ای در تاریخ ایفاد کرده است. این شهر در نطقه میانی جاده ابریشم است و در آن تمدنهای غرب و شرق به هم می رسند.»
اولین دسته از بازرگانان سمرقندی دو قرن پیش از میلاد تجارت در این شهر را آغاز کردند. شهرت سمرقند به پارچه های ابریشمی اش بوده و است. در بازار پارچه های ابریشمی سمرقند می توان پارچه های رنگارنگی مشاهده کرد.
فضل الدین فخرالدینوف مورخ ازبک گفت :« اینجا بازار پارچه های ابریشمی و پارچه های دیگر است. سمرقند همچنان یکی از بزرگترین مراکز تجارت پارچه است و کارخانه های نساجی در سمرقند بسیار پیشرفته تر از دیگر شهرها در جاده ابریشم است. موقعیت جغرافیایی سمرقند خاصیت بازرگانی ویژه ای می دهد.»
علت دیگر شهرت سمرقند شخصیت تیمور لنگ است. این فرمانروای جهانگشای خونخوار در قرن چهاردهم میلادی می زیسته است. تیمور لنگ از تبار تاتارهای ازبکستان بود که سمرقند را پایتخت امپراتوری اش کرد. سمرقند با معماری ویژه ایرانی اش یکی ازمهمترین میراثهای ملی یونسکو است.
آرمیدا نظریان راهنمای گردشگری گفت :« تیمور لنگ می خواست ابهت امپراتوری اش را از طریق ساختمانهای بلند نشان دهد. مسجد بی بی خانم گواهی بر این مدعا است. »
تیمور لنگ با استفاده از معماران ایرانی که زبده ترین ها در عصر خویش بودند، آثار زیادی از جمله مدرسه ای زیبا در تپه های این شهر بنا نهاد که علوم آن زمان در آن تدریس می شد. صنعت فرش و قالیبافی نیز همانند دیگر شهرهای تاریخی ایرانیان از اهمیت ویژه ای در سمرقند برخوردار است.